Komt de dageraad over Europa?

De publicatie van het verdrag tussen de Duitse Bondsrepubliek (West-Duitsland) en Polen die in november jl. te Warschau geparafeerd werd, heeft nogmaals de aandacht op de Europese problemen gevestigd. Het gaat over een zeer belangrijke gebeurtenis die als een test mag worden beschouwd.

Sinds het einde van de oorlog in Europa is een kwart eeuw voorbij en de vrede is nog niet gesloten. De latente vijandschap tussen het oosten (socialistische landen van het Warschaupakt) en het westen (landen met kapitalistisch regime waarvan de meeste verbonden zijn met de V.S. en Canada door de Noord-atlantische Verdragsorganisatie: NAVO) was wel enigszins geluwd door de overgang van de “koude oorlog” naar de “vreedzame coëxistentie” maar toch bleef er een sterk wantrouwen heersen aan weerszijden van het z.g. “ijzeren gordijn”; men negeerde elkaar en als er woorden werden gewisseld was het om te dreigen en te beledigen. Het knelpunt was het Duitse vraagstuk, niet alleen om de spanning tussen de Duitse Bondsrepubliek (DBR) en de Duitse Democratische Republiek (DDR) maar vooral door de aanmatiging van de eerste die beweert alléén het ganse Duitse volk te vertegenwoordigen en het recht opeist de Duitse vereniging te verwezenlijken. De spectaculaire herrijzenis van West-Duitsland, dank zij de Amerikaanse hulp, zijn sterke positie in de NAVO, de onverzoenlijke houding van zijn regeerders, de bestendige beroering veroorzaakt door het neo-nazisme en de weerwraakgeest waren niet zonder reden zoveel bronnen van onrust voor zijn oosterbuur. De Berlijnse krisis en de bouw van de “muur” voerden de tegenstellingen ten top en verscherpten meteen het dreigend gevaar voor breuk en conflict.

Vooral Polen, een van de door de oorlog meest beproefde landen en bijna volledig ontmanteld door de akkoorden tussen de groten, eiste van de Bondsrepubliek erkenning van zijn nieuwe grenzen langs de Oder-Neisse linie die reeds vroeger door de DDR waren erkend.

Polen was hierin sterk geïnteresseerd want de hereniging van Duitsland kon ook het gedeelte van het oude Oost-Pruisen behelzen dat door de akkoorden van Potsdam aan Polen was toegewezen in ruil voor het afgestaan grondgebied aan de USSR.

Het recente Duits-Pools verdrag “waarborgt de onschendbaarheid der grenzen, de territoriale integriteit en de soevereiniteit van alle Europese staten in hun huidige grenzen, als fundamentele voorwaarde voor de vrede”. Het sluit aan bij het Bonn-Moskou verdrag van augustus jl. voor wat betreft de verbintenis van beide partijen “om voor alle geschillen een vreedzame oplossing na te streven en zich te onthouden van elke bedreiging met geweld of gebruik van geweld voor alle vraagstukken die de internationale veiligheid of hun onderlinge verhoudingen zouden aangaan.“

Kanunnik Raymond Goor mei 1971