De Wereldvredesraad heeft gedurende de ganse loop van zijn bestaan steeds naar de middelen gezocht om spanningen en wrijvingen op wereldschaal, uit te schakelen, en heeft zich bij het opsporen der oorzaken hiervan altijd moeten neerleggen bij een stel feitelijkheden, waarop men geen vat kon of mocht hebben. Zo is het meteen een feit dat haar taak binnen het terrein der verzoening ligt tussen twee economische systemen die slechts door wederzijdse toegevingen en het zich houden aan de niet- inmenging in elkanders aangelegenheden voor een fataal treffen kunnen behoed worden.
Dat door onderhandelingen de dreiging van oorlogsgevaar op meer dan een punt in de wereld vermeden werd, bewijzen ons de regelingen die momenteel te Korea en Vietnam bestaan, daar waar de vrees toch bestond dat die plaatselijke oorlogen de wereld te vuur en te zwaard zouden zetten. Ook voor Oostenrijk, Formosa en de Russisch-Joegoslavische betrekkingen werden sterk variërende middelen gevonden om haarden van onrust op te ruimen. Toen de vredesbeweging voor vijf jaar bijvoorbeeld nagenoeg alleen stond in het Westen om het systeem der onderhandelingen de Voorkeur te laten genieten op brutaal oorlogsgeweld, zien we nu echter dat geen enkele grote mogendheid het meer aandurft ronduit het overleg uit de weg te gaan. De wereldopinie werd na taaie volharding zodanig bewerkt dat we eindelijk de Grote Vier op de weg naar 4e Conferentietafel hebben gedrongen. Hoezeer sommige regeringen eigenlijk de bedoeling hebben er iets goeds te verrichten, valt natuurlijk nog nader te bekijken, maar de idee van wederzijds overleg kan nu eenmaal niet aan voorbijgegaan worden.
Ben wezenlijke factor om de eigenlijke oorlog onmogelijk te maken ligt in de algemene ontwapening, die volgens de woordvoerders van het geheel der grote mogendheden v overal beoogd wordt. Een geleidelijke vermindering der klassieke wapens wordt door de huidige besprekingen verder op de ‘ weg der mogelijkheden gevoerd, al blijft het een open vraag of de economie van bepaalde staten de overgang naar de ontwapening zal kunnen doorstaan.
Wij willen in dit bestek niet trachten aan te duiden welke groepen in de oorlog een welkome bron tot verrijking zien. Dat zij bestaan, bewijst de ganse geschiedenis der mensheid. Minder dan ooit echter leent het wereldgeweten zich voor aanvalsoorlogen. Dit, samen met de mogelijke vermindering der klassieke wapens, drijft oorlogszuchtige staten er toe de beoogde afrekening raet endere middelen aan te pekken, waarvoor de atoombom en haar afleidingen uiterst geschikt voorkomen.
Zonder deze middelen is het nagenoeg onmogelijk een zeger hoe dubieus ook, af te dwingen Superioriteit in deze wapens schept het gevoelen te mogen doorgaan met het afpersen en bedreigen van andere statengroepen. £o d.ez^ groepen uiteindelijk in het nauw komen te staan zullen zij niet aarzelen zich met vermeende superieure middelen van de vijand af te imken. De geschiedenis is rijk aan voorbeelden, waarin doornkssale en verrassende oorlogen de tweede partij aangerand wordt. De tweede wereldoorlog, die daarvan een stichtend voorbeeld is, werd door Duitsland gevoerd met de bedoeling de tegenstanders zodanig zwaar te treffen dat van tegenweren geen sprake zou zijn. Wij-weten wel dat in beide kampen, die zich in onze huidige wereld aftekenen, dezelfde massale vernietigingswapens bestaan,maar dit vermindert in genendele de overweging dat een “Blitzkrieg” de enige openblijvende weg kan lijken om gevolgrijk toe te slaan.Reeds Hitler misrekende zich, maar de ellende van de oorlog is ons intussen toch ten deel gevallen.
Het lijdt geen twijfel dat de huidige krijgskunde zich verder en verder naar de omgeving van dit perspectief begeeft. Koortsachtig wordt aan de uitbreiding der nucleaire wapens doorgewerkt, die tot basis van elke strategie dienen. De uitlatingen die te allen kante officieel ten beste worden gegeven, sluiten- elke twijfel hieromtrent uit, en het is het werk van de vredesbewèging het besef van deze monstera chtighéid: te doen aangroeien,
Reeds in 1951, te Stockolm, werd door de wereldvredes-raad een oproep gedaan, en konden nagenoeg een half milliard handtekeningen over de ganse wereld verzameld worden. Intussen is het wereldgebeuren onontwijkbaar de weg opgegaan, die door de wereldvredesbeweging aangewezen werd,en hebben onze ideeën over de ganse aarde een enorme aanhang verkregen. De oorlogsstokers gevoelen zich meer en meer omsingeld en afgezonderd, en bij verdere uitbreiding van de geest tot verzoening worden hén geleidelijk de wapens uit de handen ontrukt. Als we erin gelukken hen de middelen tot een “Blitzkrieg” te ontnemen, is de Vrede voor een belangrijk gedeelte reeés verzekerd» Bik der andere thema’s der vredesbeweging had ten doel de oorlogspolitiek welo verdacht te omsingelen, Baarmate die omsingeling echter voortschrijdt, hóeven we ons op de beslissende aanval op de kern van het oorlogsgeweld voor te bereiden.
Het hoofdthema van deze nieuwe bijeenkomst te Helsinki is dan vanzelfsprekend , de strijd tegen de nucleaire wapens. Dit samentreffen van gezindheden zal vruchtbare aanduidingen verstrekken voor onze verdere houding tot afschaffing der atoombom. De hernieuwde oproepen te Helsinki, moeten de ganse mensheid bewust doen worden van het ontzettende gevaar dat wij lopen zo de oorlog smachten er in moesten gelukken de komende conferentie der Grote Vier bijvoorbeeld te doen mislukken. Een niet aanhouden van de huidige stroming tot ontspanning doet de risico’s vermeerderen- Helsinki zal ons leren die mogelijkheden te bekampen. Niet alleen in België, maar overal ter wereld gaan meer en meer stemmen tegen het atoomgevaar op. Wij staan niet langer alleen met onze inzichten.
De Russische eerste minister gaf op het gebied der vermindering van klassieke wapens onverwacht veel toe. Er werd tot dan toe nochtans beweerd dat de Sovjet-Unie halsstarrig aen evenredige ontwapening bleef.houden, omdat ze op die manier toch meester bleef van het terrein. Gezien de toegevingen niet altijd vanuit dezelfde hoek kunnen komen eisen wij nu van de Verenigde Staten dat zij van dezelfde gezindheid zouden getuigen, en de steeds aangroeiende eis om de atoombom buiten de wet te stellen positief zou beantwoorden. Alleen dan zullen wij eindelijk mogen herademen.
Wij begroeten daarom de bijeenkomst te Helsinki als een mijlpaal in het verdere verloop der gebeurtenissen. Laten wij ons inspannen opdat haar resoluties wijde weerklank zouden vinden bij alle mensen.
Vrede juni 1955