Technologie en desinformatie
Naar een maatschappij meteen eenvormige berichtgevingen één supermacht?
Nooit heeft onze wereld zo’n ongelijke economische situatie gekend. De verplichte éénvormigheid is in duidelijke tegenspraak met de culturele verscheidenheid van onze planeet. De culturele nivellering is zelfs niet meer te meten. Deze steeds maar stijgende culturele verwoesting is in het oog springend. De media in ons elektronisch tijdperk staan grotendeels ten dienste van deze éénvormige berichtgeving. Meer nog, ze zijn bezig de neoliberale waarden aan iedereen op te dringen.
| ? A Kl C « |
Nooit was de technologische communicatiewetenschap zo geperfectioneerd. Toch lijkt onze wereld steeds meer op een koninkrijk van zwijgende burgers. De media zijn meer en meer het eigendom van enkelingen, die de macht hebben om zich tot de massa te richten. Erger nog, het aantal van de eigenaars van de media heeft de tendens om nog te verminderen. Het wordt echt een dictatuur van woord en beeld, kortom ons levensmodel wordt in een Amerikaans keurslijf geperst. We moeten gehoorzame verbruikers worden, passieve kijkers naar soapseries en dit naar het voorbeeld van de Amerikaanse commerciële televisie. In deze wereld zonder geweten, zoals de media ze ons voorstelt als de enige mogelijke wereld, zijn er geen volkeren maar wel markten. De burgers zijn verbruikers, de naties ondernemingen en de menselijke relaties worden gedegradeerd tot commerciële concurrentie.
De wereldeconomie
De wereldeconomie is vandaag nooit zo weinig democratisch en nooit zo schandelijk onrechtvaardig geweest. Volgens cijfers van de Verenigde Naties en de Wereldbank is de ongelijkheid in dertig jaar verdubbeld. In 1960 bedroeg de welstellende bovenlaag 20 % van de wereldbevolking. Deze bevolkingsgroep was dertigmaal rijker dan 20 % van de armsten. In 1990 werden de rijksten zestigmaal rijker dan de armsten, waardoor de kloof des te groter werd. Volgens het tijdschrift “Forbes et Fortune” hebben de 100 rijkste families een groter bezit dan anderhalf miljard inwoners van onze planeet! Volgens het “Rapport over de ontwikkeling in de wereld” van de Wereldbank, dat met hele precieze gegevens uitpakt,
wordt deze trend maar steeds gevaarlijker. De Verenigde Naties bevestigde hogervermeld rapport in een eigen recent rapport, getiteld “Mondiaal rapport over de menselijke ontwikkeling”. De mondiale economie heeft eerst en
vooral behoefte aan een eeuwigdurende expansie, opdat de winstcijfers niet zouden zakken. Terzelfdertijd en voor dezelfde hogergenoemde reden, heeft de economie de lageloonlanden van Zuid en Oost nodig. Bijgevolg dicteert het Noorden op een steeds maar meer autoritaire wijze de lageloonlanden. De maffiosi, de corruptie en de onveiligheid krijgen er vrij spel !
Voor miljoenen jongeren blijven alleen werkloosheid of hongerlonen over. De media herhaalt in alle toonaarden :” Wie niets heeft, is niets en is maar afval”. De overbevolkte steden met hun aangroeiende sloppen zijn echte broei-haarden van de misdaad, wat overigens gestimuleerd wordt door dergelijke
slogans. De misdaad is het spektakel dat overheerst op het kleine scherm.
“Slaat voor je geslagen wordt” en “Je bent alleen, tel alleen maar op jezelf” en ook “Jij ook kunt gedood worden.” De wet van de jungle is de wet van een brutaal en niets of niemand ontziend kapitalisme.
Desinformatie
De media lepelen het zowel in Zuid als in Oost voortdurend in. “Armoede is het resultaat van de fataliteit.” “Niet efficiënt werken wordt rechtvaardig gestraft” en “Armoede is een uiting van de natuurlijke orde der dingen.”
De morele code waarmee onze eeuw eindigt veroordeelt niet de onrechtvaardigheid, maar wel de mislukking. Recent nog publiceerde Mac Namara, een van de Amerikaanse verantwoordelijken voor de oorlog in Vietnam, in zijn boek “In Retrospect” hetgeen volgt :Deze oorlog was een vergissing. Maar indien deze oorlog de dood veroorzaakte van drie miljoen Viëtnamezen en 58.000 Amerikanen was dit inderdaad een vergissing, vooral dan omdat de VS niet hebben kunnen winnen. Tot zo ver Mac Namara.
Als we dit citaat ontleden valt het duidelijk op dat NIET onrechtvaardig brutaal geweld een vergissing was, maar WEL als verliezer uit de moordpartij te komen! Als we dagelijks de reclamespots op de televisie zien en dit herhaaldelijk en tot vervelens toe, is het duidelijk dat men ons onderbewustzijn wil beïnvloeden, zodat we als burgers-consumenten, uiteindelijk toch in de verleiding komen om te kopen of te lenen. Als er dan plots beelden verschijnen van hongerige
Vrede — nr. 318 — maart-april ’96
14 Media
■
| “Televisie zonder grenzen” |
vluchtelingen en oorlogvoerende mensen, lijkt het wel of dit beelden zijn van een andere wereld. De doorsnee kijker schuift die miserie gemakkelijkheids-halve op rekening van de fataliteit, de luiheid en het gebrek aan ondernemingsgeestvan de “inboorling”. Over het koloniaal verleden wordt wijselijk gezwegen en evenmin denkt men eraan dat ditzelfde kolonialisme willekeurige grenzen heeft getrokken waardoor volkeren werden gesplitst en Afrika werd verscheurd in meer dan 50 stukken ! Ook blijven de wapenhandelaars buiten schot die profiteerden van de daardoor ontstane chaos. Deze wordt door de meesters van de media nog aangewakkerd, want deze heten hun berichtgeving de alleenspraak van de macht.
Zijn er grenzen aan die macht, waardoor de verloedering toeneemt ?
De alleenspraak van de macht of de hegemonie van het Noorden over de rest van de wereld zal uiteindelijk haar doel NIET bereiken en dit niettegenstaande alle mogelijke desinformatiecampagnes. De Groep van Lissabon, onder voorzitterschap van professor Petrella, zegt in haar rapport hetgeen volgt: Waarom niet ? 1° Omdat de steeds toenemende dichtheid van de mondiale communicatie, de onderlinge wereldwijde verbondenheid, overduidelijk aan het licht zal brengen.
2° Omdat de kwetsbaarheid van het aardse milieu, zowel in Noord als in Zuid een wetenschappelijk feit is, waardoor Noord en Zuid lots-verbonden zijn, waar niet kan naast gekeken worden.
3° Omdat de verloedering van het Zuiden de politieke democratie op mondiaal vlak in gevaar brengt.
4° Omdat het wetenschappelijk en technologisch potentieel een macht is die druk uitoefent, waardoor veranderingen ontstaan, die de hegemonie van het Noorden uiteindelijk zullen doorkruisen.
5° Omdat het gebrek aan sociale rechtvaardigheid, culturele dialoog en verdraagzaamheid een hypotheek legt op het alleenzaligmakend communicatiestelsel.
Wat kan en moet de toekomst brengen ? 1° Het besef dat de verloedering van Zuid en Oost dient gestopt.
2° De afbouw van het communicatiemonopolie, waardoor de desinformatie afneemt, evenals elke manipulatie.
3° Coöperatieve samenwerking is de efficiënte weg om uit het slop te geraken. Het achterhaalde concur-rentiesysteem van het kapitalisme heeft voldoende bewezen dat het niet werkt.
4° Er dient geijverd voor een mondiale coöperatieve samenwerking. De vakbonden als initiatiefnemers, de verlichte industriële elites, de universiteiten, de regeringen, de stichtingen e.a. Dit ook op lokaal vlak. Dit proces kan versneld worden als West-Europa, Noord-Amerika en Japan een coöperatief verdrag afsluiten om de oeverloze concurrentiestrijd te vervangen door coöperatie. Dit zou enorm veel geldverspilling vermijden.
Samenvattend kunnen we stellen dat de Groep van Lissabon als alternatief voor het weinig bemoedigend toekomstperspectief met zijn algehele en niets ontziende economische oorlog, een wereldwijd coöperatief project voorstaat, WANT HEGEMONIE OF WERELDOVERHEERSING DOOR EEN SUPERMACHT WERKT NIET, NU NIET EN NOOIT NIET !
René Van Nerum
Bronnen:
“Le Monde diplomatique”
“Grenzen aan de Concurrentie”