Voor een meer menselijke en meer democratische samenleving

Een standpunt van Wit: organisatie van directe democratie

Europa, België en Vlaanderen kennen een systeem van vertegenwoordigende democratie. De burger duidt parlementsleden aan, die daarna in zijn naam denken en beslissen. Hij kan zich niet uitspreken over concrete ideeën of voorstellen.

Wetten zijn maar rechtmatig, indien de burger die wetten ook mee vorm kan geven. De burger heeft slechts een onrechtstreekse invloed op de rechtsvorming. Hij kiest volksvertegenwoordigers, die dan voor hem wetten en decreten maken. Het parlementair systeem is dus gebaseerd op verplichte mandatering. De enige manier om rechtstreeks aan de rechtsvorming mee te doen, is zelf verkozen te worden. Maar de deelname aan de rechtschepping door een groot aantal burgers is in principe uitgesloten.

In principe moet, voor iedere afzonderlijke wet, het laatste woord bij de burger liggen. Dit is in een zuiver vertegenwoordigende democratie als de onze niet het geval. Een beperkt aantal parlementsleden heeft in principe het laatste woord, ook als zij handelen tegen de wil van de meeste burgers.

Wil de meerderheid van de Belgen dat onze democratie met referendumrecht wordt uitgebreid? Zeker. Men hoeft niet eens naar de resultaten van het recente VLD ‘referendum’ te verwijzen (82 % pro). De opiniepeiling die Marketing Unit bij de Belgische bevolking uitvoerde leverde 51 % voorstanders tegen 21 % tegenstanders op. Maar waarom hebben wij dan niet allang een verdiepte democratie? Heel simpel: de meeste politieke partijen willen niet. Zij vinden dat een vierjaarlijks verkiezingsritueel, met nietszeggende slogans en meetings-met-popzangers, als democratische legitimatie moet volstaan.

WIT voor Directe Democratie is een vereniging van individuen die ijveren voor een echte democratie in Europa, België en Vlaanderen. WIT staat in verbinding met gelijksoortige bewegingen in andere Europese landen. WIT is een burgerbeweging die niet enkel in theorie, maar ook in praktijk totaal onafhankelijk is van iedere politieke strekking of economische macht.

In sommige staten, zoals Zwitserland en sommige staten van de US, kunnen burgers zelf (in een gebrekkige vorm althans) het initiatief nemen om een wet te veranderen, af te schaffen of in te voeren. Een democratie waarin zo’n burgerinitiatieven mogelijk zijn is een directe democratie. De procedure om een burgerinitiatief te lanceren zoals WIT het voorstelt bestaat uit 3 fasen:

Eerste fase: het burgervoorstel: met 20.000 handtekeningen wordt uw voorstel wet als het parlement dit binnen het half jaar goedkeurt, wordt het afgewezen dan kan het burgerinitiatief overschakelen naar de volgende fase:

Tweede fase: het burgerverlangen: het burgervoorstel wordt ingediend bij het ministerie van binnenlandse zaken. Het wordt dan binnen de maand in het staatsblad gepubliceerd en kan dan via de gewone media worden bekendgemaakt. De initiatiefnemers moeten dan binnen de vijftien maanden het vereiste aantal handtekeningen voorleggen. Wanneer zij voor het voorstel 200.000 (1) handtekeningen vinden, wordt het voorstel een burgerverlangen. Uiterlijk zes maanden na het voorleggen moet een burgerstemming over het voorstel plaatsvinden. Het verzamelen van de handtekeningen mag niet door betalende firma’s geschieden.

Derde fase: de burgerstemming: de meerderheid van de uitgebrachte stemmen beslist. Elke nieuwe wet is wél toetsbaar aan de mensen- en de burgerrechten. Zelfs als een minderheid van de stemgerechtigden deelneemt, blijft de uitslag van de burgerstemming bindend, leder kiesgerechtigde burger kreeg immers de reële kans om aan het beslissingsproces deel te nemen. Wie niet deelneemt, geeft hiermee te kennen dat het hem of haar om het even is of het voorstel wet wordt of niet. Het spreekt vanzelf dat elke burger of rechtspersoon die meent dat hij door een burgerwet in zijn rechten wordt aangetast, een klacht kan indienen bij het arbitragehof dat tevens een grondrechtelijk hof wordt. Zo kunnen alle grondwettelijke rechten van de burgers beschermd worden, evenals die rechten die geput kunnen worden uit bij wet of decreet geratificeerde Internationale Verdragen, (mensenrechten, de rechten van het kind enz.)

Directe democratie biedt iedereen de mogelijkheid om rechtstreeks mee te werken aan de samenleving zonder de noodzaak om zich aan een partij of partijprogramma te binden en dit op ieder gewenst moment en over elke aangelegenheid.

De vredesbeweging streeft naar ontwapening, niet militaire defensie, verbod van wapenproductie en handel enz. Zulke voorstellen kunnen burgervoorstellen worden en kan wet worden. In Zwitserland had de socialistische partij voorgesteld om het militaire budget te halveren en het gespaarde bedrag aan vrede te besteden. Indien het voorstel van WIT gerealiseerd wordt zou de vredesbeweging zulke eisen als burgervoorstellen kunnen lanceren.

Om de directe democratie in België in te voeren moet de grondwet gewijzigd worden. Dat kan tijdens de huidige legislatuur. Daarom organiseert WIT een nationale petitie. Wij willen 20.000 handtekeningen verzamelen voor ons voorstel en dit vervolgens aan het parlement voorleggen. Indien het parlement ons voorstel niet binnen de 60 dagen aanneemt, zullen wij de actie verder zetten door 200.000 handtekeningen te verzamelen. Dan zou, overeenkomstig met ons voorstel de overheid voor het eerst een burgerstemming moeten organiseren.

Wilt u meer dan een schijndemocratie? Bent u de onmacht beu? Wilt u een echte democratie waarin gebeurt wat de mensen willen? Vindt u ook dat een menswaardige samenleving niet anders kan zijn dan door en door democratisch en dat het de moeite waard is om zich hiervoor in te zetten opdat niet alleen uzelf, maar alle mensen een échte stem in het kapittel krijgen? Dit kan door de petitie van WIT te ondertekenen, door u op te geven als plaatselijke medewerker voor deze actie of door zelf handtekeningen te verzamelen in uw omgeving. Petitie exemplaren zijn te verkrijgen op het secretariaat: WIT, Beeldhouwersstraat 38 te 2000 Antwerpen.

(1) Deze handtekeningenaantallen gelden voor het federale niveau.