De navo-uitbreiding en de Russen

Het triomfalisme van de navo

Bewapening & Ontwapening 

De grote toeter maakte automatisch deel uit van de georkestreerde propaganda vanaf het ogenblik dat president Clinton zijn politiek lot voor een stuk had verbonden aan de uitbreiding van de Navo.

De Russische politieke milieus waren raktisch allen tegen. President Yeltsin wist dat starre tegenkanting de zaken niet kon beletten en rekent daarom op tegenkanting met kritische opmerkingen van de Doema om achteraf de interpretatieslag te kunnen winnen. We komen daar nog op terug.

De argumenten van de Navo vermelden nergens dat de Russen best in het belang van de vrede in een ondergeschikte positie worden gehouden, doch het is nogal duidelijk dat die bekommernis ‘pour les besoins de la cause’ onderhuids blijft. Het oude militair denken speelt noodgedwongen nog mee want er bestaat geen redelijk argument. Alleen geweld heeft geen rechtvaardiging nodig.

Er zijn voor de Navo natuurlijk ook andere problemen die dan liggen bij de kandidaat-leden. De Baltische staten hebben in het verleden geleden onder het Oud-Russisch en daarna het Sovjetimperialisme. Er zijn belangrijke Russische minderheden in die drie landen, doch ik geloof niet dat het verstandig is de veiligheid voor de toekomst te laten steunen op het antagonisme tussen de Navo en de Russen; laat staan dat men wil aansluiten bij de Navo, wat om diverse redenen niet kan. In een mindere mate zitten de andere ex-Oostbloklanden met hetzelfde probleem. Voor hen is het economisch aspect belangrijker, maar dit wordt vaak verkeerdelijk gekoppeld aan het veiligheidsgegeven.

De Russische frustraties

De meest volledige analyse die ik tot nog toe heb gelezen over de Russische opvatten is van de Russische historica Tatana Parkhaline, hoofd van de West-Europa Afdeling van de Russische Academie van Wetenschappen. De tekst verscheen in de Navo-kroniek van mei-juni. De auteur behoort in feite tot de voorstanders van een minderheidsstandpunt. Haar analyse van de Russische standpunten is niettemin uitzonderlijk interessant. Alleen zijn de conclusies onvermijdelijk nogal partij dig en bovendien soms iets simplistisch ten voordele van de Navo. Volgens de auteur heeft de Navo-uitbreiding reeds tot veel mythes en illusies geleid. Zij vestigt er de aandacht op dat sedert drie eeuwen Rusland regelmatig geconfronteerd werd met een technologische ontwikkeling die telkens opnieuw achterbleef bij die van het westen, wat maatschappelijke spanningen veroorzaakte.

Het politiek spectrum geeft een vervormd beeld van de gedachtengang van de politieke milieus. In december 1996 hield de Russische Publieke Opinie Stichting een opinieonderzoek over het beleid dat zou moeten gevoerd worden ten opzichte van de Navo. De antwoorden luiden als volgt: Rusland moet zich verzetten tegen de uitbreiding: 31 procent. Rusland moet zelf ook lid worden van de Navo: 22 procent. Weet niet: 35%. Diversen: 12 procent.

Het toenemend nationalisme krijgt ook aandacht van de auteur die meent dat dit onvermijdelijk gebonden is aan de overgang van een planeconomie naar een markteconomie.

Tenslotte geeft zij als mening dat Ruslands belangen beter gediend zijn als men coöperatief gaat denken over veiligheidskwesties, waaronder de nauwe samenwerking met alle internationale instellingen. Ik wens de historica veel voldoening indien haar volk de lange weg door de instellingen kan opbrengen.

Victor Stuyck, 4 juni 1997

LidstatenTroepensterkteDefensieuitgaven
België46.3003.230 miljoen Us$
Canada70.0007.733
Denemarken32.0003.113
Duitsland358.40031.945
Frankrijk398.90038.454
GriekenSand168.3003.462
Qroot-Brittannië226.00032.462
IJslandgeen 
Italië325.15019.951
Luxemburg800121
Nederland63.1008.076
Noorwegen30.0003.711
Portugal54.2001.728
Spanje206.8006.919
Turkije639.0005.651
U.S.A.1.483.800268.843
Bron : Internationa! Institute tor Strategie Studies geciteerd in de pers
Totaal aantal soldaten: 4.104,150 
Totaal def-uitgaven Europese Navo-ieden: 158,823 miljard $
Totaal defensie-uitgaven Navo-leden: 435,399 miljard i 
Drawn from Europe