Bewapening & Ontwapening

Tot voor enkele tijd waren wij hier in de Russische vredesbeweging nog de mening toegedaan, en koesterden we nog de hoop dat de koude oorlog niet alleen dood was, maar ook goed begraven lag. We hebben ons daarbij echter zwaar vergist. De politieke spelletjes rond de Navo-uitbreiding naar het oosten tot vlak bij de Russische grenzen doen nu de verdelingen van het verleden terug tot leven komen.

Het gedrag van sommige Navo-leiders, ondanks de beleefdheidsformules en het diplomatieke protocol, doet ons denken aan de wijze waarop winnaars de spelregels dicteren aan een verslagen en vernederd Rusland. De Russische publieke opinie is ervan overtuigd dat Moskou nu verplicht wordt de (zeer hoge) prijs te betalen voor een nederlaag van de Sovjetunie in de koude oorlog en voor de diplomatieke blunders van de laatste jaren. En dit nadat ons land zoveel heeft gedaan om de Europese veiligheid te verstevigen, nadat het de troepen terugtrok waar de mensen er om vroegen, en nog zovele andere dingen waarvoor blijkbaar budgetinkrimpingen de enige beloning vormen.

Het is dan ook niet moeilijk te verstaan welke gevoelens er bij de grote meerderheid van onze mensen leven, die bovendien de bijzonder zware moeilijkheden moeten ondergaan in de lange economische-overgangsperiode. Boven alle politieke verschillen en tegenstellingen die Rusland verdelen heen, is er de breedste consensus om niet te aanvaarden dat de Nato militaire machine zo dicht bij de Russische grenzen worden gebracht.

Wie en wat staat er achter deze uitbreiding ? Welke noodzaak geeft er vorm aan de militaire doctrine en strategie ? Welke bedreiging gaat er dan uit van Rusland, en wie belichaamt die dreiging ? Deze en nog zovele andere vragen blijven onbeantwoord. Tegelijkertijd verklaart men zich bereid om tientallen miljarden dollars uit te geven voor de herbewapening van de nieuwe Nato-leden, om hun infrastructuur aan te passen en de soldaten een nieuwe opleiding te geven. Is er dan zoveel geld teveel in de Nato-landen, dat het aan niks anders kan worden uitgegeven ?

We willen niet gaan geloven, zoals zovele van onze landgenoten doen, aan een of ander Russofobie bij Nato-politici en kandidaat-lidstaten. Maar voor ons is het duidelijk wat de uitbreiding eigenlijk betekent. Eerst en vooral is het een officieel bewijs van vijandschap tegen het nieuwe Rusland vanwege de staatshoofden. Ten tweede houdt de expansie voor ons de westerse weigering in om verder een Europees veiligheidssysteem op te bouwen. Het is tevens een unilaterale verwerping van de vroegere akkoorden voor ontwapening en wapenbeheersing in Europa.

Laat ons geen illusies koesteren. We staan opnieuw op de drempel van een scherpe verdeling in Europa tussen enerzijds de landen die aan de zijde staan van de V.S. en de Nato en anderzijds die ongebonden landen die de nieuwe wereldorde en de politierol van de V.S. niet aanvaarden. De Nato is de stok waarmee men de “vrede wil bewaren”, en die de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), de Verenigde Naties en andere inter-gouvernementele instellingen kortsluit.

De principiële beslissing over de kandidaat-toetreders valt met zekerheid nu in juli. Maar de Alliantie kan maar worden gewijzigd als twee-derden van de senatoren in de V.S., en een parlementaire meerderheid in elk van de andere Nato-lidstaten en van de betrokken landen zelf de toetreding ook formeel goedkeurt. Dat betekent meteen ook dat het nog niet te laat is om de mensen te doen inzien welke onomkeerbare gevolgen deze uitbreiding in zich draagt; dat het nog niet te laat is om volksvertegenwoordigers en senatoren meer verantwoordelijkheidszin te vragen voor een werkelijke veiligheid in Europa; dat het nog niet te laat is om een beroep te doen op de publieke opinie in gans Europa.

Anatoli Karpov voorzitter van de Internationale vereniging van Vredesstichtingen Moskou 15 mei 1997