Vredesweek 1997 (29.9-5.10)

De Vlaamse vredesweek gaat verder op het spoor van vorig jaar: geweldvoorkoming. Hierbij pleiten we niet voor een passief aanvaarden van een bepaalde situatie, nee, de vredesbeweging is ervan overtuigd dat conflict een integraal onderdeel is van de dynamiek van een maatschappij. Door conflicten heen wordt verandering bewerkstelligd.

Dat er verandering nodig is, daar bent u, als regelmatige lezer(es) van dit blad, waarschijnlijk wel van overtuigd. De grote kloof tussen arm en rijk, het juk van de schuldenlast, de elites die hun bevolking gebruiken om zichzelf (en hun buitenlandse broodheren) te verrijken. Het gebrek aan ontplooiingskansen van zovele groepen op zovele plaatsen van deze wereld. Noem maar op.

De huidige maatschappelijke ordening moet dus wel veranderen. Mensen organiseren zich overal om democratisch op te komen voor hun rechten en voor het bevredigen van de basisbehoeften van alle burgers. Deze strijd voor rechtvaardigheid en bevrijding, voor een beter welzijn, voor duurzame ontwikkeling willen wij ondersteunen. Maar deze strijd wordt op zovele plaatsen elke ruimte ontzegd en beantwoord met repressie door de machthebbers. Zij willen niet laten raken aan hun privileges, en weten zich in zovele gevallen gesteund door grote concerns of rijke landen. Ook deze menen niet gebaat te zijn meteen werkelijke democratie die ook het economische terrein inhoudt. Mobutu was daar jarenlang een goed voorbeeld van, of ook de generaals van Nigeria die zich gesteund weten door Shell, maar zij zijn niet de enigen.

De machthebbers hebben overal, maar zeker in de derde wereld, het staatsapparaat uitgehold in z’n sociale taken. Daarbij werden ze niet gehinderd, of tot andere gedachten geïnspireerd door een internationale gemeenschap. Omgekeerd onze bewindslui en de internationale instellingen menen dat goed beheer gelijk staat met alle macht aan de ‘vrije markt’, het kapitalisme te geven. Dat leidde in sommige gevallen tot een totale ineenstorting van de staat, waar dan in het gevecht om te overleven eenieder kennelijk volop aan wapens geraakt : Liberia, Sierra Leone, Somalië.

Wat echter bijeen afkalvende overheid meestal intact bleef is het repressie-apparaat. En daar draagt de internationale gemeenschap ook een aardig (negatief) steentje toe bij. De vijf permanente leden van de UNO-Veiligheidsraad zijn meteen ook de top-wapenhandelaars, en een reeks andere rijke landen staan eveneens bovenaan het lijstje.

De initiatiefnemers van de Vredesweek stellen in dit verband vast dat ondanks de verstrenging van de wapenhandelwet de export van Belgische wapens niet is gedaald, maar is toegenomen. Op Europees vlak leveren belangrijke wapenproducenten heel wat inspanningen om een marktaandeel te heroveren op de Amerikaanse wapen-bedrijven. De desastreuze gevolgen van deze wapenhandel tellen in deze economische logica niet of nauwelijks mee.

Bovendien ontpoppen de politieke leiders zich dikwijls als handelsreizigers voor hun wapenfabrieken. Nadien durven ze nog onbeschaamd pleiten voor ‘humanitaire tussenkomsten’. Of op het terrein van de grote wapens maakt men zich zorgen over de mogelijke spreiding van kennis en materiaal om de atoombom te produceren, maar zelf weigert men zijn nucleaire overmacht in vraag te stellen. Het noorden draagt een grote verantwoordelijkheid. In dit verband voert vrede actie binnen de groep van ‘abolition 2000’ die tegen het begin van de volgende eeuw de internationale politieke beslissing wil om het kernwapen te verbieden.

Ook de illegale wapenhandel moet doortastender worden aangepakt. Meer gespecialiseerd personeel moet daarvoor worden ingezet. Wat België betreft kunnen militairen die goed op de hoogte zijn van diverse wapensystemen en -onderdelen, in het kader van de uitvoering van het herstructureringsplan van het leger, ingeschakeld worden bij de controle op de illegale wapenhandel.

Daarom willen wij actie voeren tegen de wapenhandel (ook de kleine wapens). Op zeer korte termijn willen we naar een grotere doorzichtigheid in de wapenstromen.

Georges Spriet