Editoriaal

“Hij is een keihard onderhandelaar; een zeer intelligent man”. Als uw tegenspeler zo iets over u zegt na het afsluiten van een akkoord, dan vrees ik dat er voor u niet veel goeds in het akkoord zit. Dergelijke uitspraak is eigenlijk een boodschap voor uw achterban: aanvaard het maar! Zo’n paternalistische lofwoorden dienen meestal ook om het eigen resultaat (van de spreker) nog meer te onderstrepen voor de opdrachtgevers. Het aangehaalde zinnetje is letterlijk wat Javier Solana zei over Evgeni Primakov, Russische minister van buitenlandse zaken: het superioriteitsoptreden van de winnaar.

De Rusland-Navo-overeen-komst is geen akkoord waarmee de Russische bezwaren en bezorgdheden tegenover de Navo-uitbreiding worden weggewerkt. Jeltsin doet wat stoer, maar de Russische onderhandelaars zouden best naar Clinton’s commentaar luisteren: “Er staat niks in het akkoord dat van de nieuwe lidstaten tweederangsleden zou maken…”. M.a.w. als het nodig is zullen er vreemde basissen geïnstalleerd worden, komen er ook kernwapens.

België heeft altijd gepleit om met de Russische bekommernissen rekening te houden, maar mag zich nu niet blind staren op dit Rusland-Navo-akkoord. De oorspronkelijke Russische argumenten zijn ten gronde niet beantwoord. Jeltsin is over de streep getrokken met het lidmaatschap van G7, en onder druk gezet via het inhouden van IMF-kredietlijnen. Dit akkoord weerspiegelt de huidige machtsverhoudingen, niet de wil om door samenwerking meer veiligheid te scheppen.

Dit akkoord houdt dus een zeer groot gevaar in. Het kan niet verhelpen dat de Navo-uitbreiding in de feiten nieuwe verdelingslijnen (nu aan de andere kant van Hongarije en van Polen) trekt, die de stabiliteit niet zullen bevorderen. En zoals gezegd is Moskou finaal door de knieën gegaan, wat Rik Coolsaet (voormalig kabinetsmedewerker Coême, Claes, defensiespecialist) in een radio-programma de vergelijking deed maken met het akkoord van Versailles na W.O. I, waar de vernedering van Duitsland het zaad deed kiemen voor W.O. II.

Jeltsin toverde nog wel een konijn uit zijn hoed: kernraketten die op de Navo-landen zijn gericht worden gedeprogrammeerd. Dit lijkt ons op zich een positief initiatief. Maar buiten een verrast applaus was er geen antwoord van het westen. Er is in dit dossier maar een kant die toegeeft blijkbaar. Waarom reageert België (en Nederland, en Griekenland, etc.) niet onmiddellijk door aan te kondigen dat het de B-61 -atoombommen van Kleine Brogel definitief naar de V.S. terugstuurt?

Of er nu effectief kernwapens worden geïnstalleerd in Tsjechië, Hongarije en Polen of niet is één aspect. Maar het feit alleen al van de uitbreiding van de Navo-bescherming die gebaseerd op nucleaire afschrikking is, vormt een overtreding van het Non-Pro-liferatie Verdrag en een miskenning van de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof van Den Haag over de illegaliteit van kernwapens (met uitzondering van kernwapens als ultiem verdedigingsmiddel indien het bestaan zelf van de staat in gevaar is; enkel in dit geval kon het Hof niet zeggen dat het atoomwapen ook illegaal is).

Frans Masereel

Negen landen waaronder België willen dat de uitbreiding niet beperkt wordt tot drie, maar wil vijf landen laten toetreden: dus ook Roemenië en Slovenië. Dat zal echter geen kans maken in de Amerikaanse senaat, meen ik, omdat hierdoor de kost nog zal vergroten. En Clinton heeft net een minimaliseringsoperatie opgezet (zijn voorcalculatie bedraagt 1/3 van wat anderen berekenen: toch nog altijd meer dan 1.000 miljard Bfr. over 10 jaar) om de extra uitgaven gestemd te krijgen. Naar verluidt 15 % van de totale kost valt voor rekening van Washington. Trouwens, minister Derycke heeft ook expliciet naar de kost gevraagd die deze uitbreiding wel in kan houden. Eigenaardig toch: het beslissingsproces is eigenlijk al bijna afgerond en toch kent men het prijskaartje nog niet? En wij leggen andere landen een voorwaarde van “goed beheer” op, willen ze hulp krijgen…!?

Voor vrede moet de Navo verdwijnen. Dat vinden we al 48 jaar. Wij menen dat er onderlinge afspraken onder de landen moeten komen die zich baseren op een strategie van defensieve defensie voor alle landen. Veiligheid bouw je niet tegen iemand, maar samen met anderen in volledig respect voor het soort maatschappij-organisatie dat de anderen willen realiseren.

Op de bijzondere bijeenkomst van Vrede op 28 juni in het vredeshuis van de stad Gent, naar aanleiding van de 40ste jaargang van dit tijdschrift, zullen we politici van verschillende Vlaamse partijen met deze stelling confronteren. U komt toch ook.

Georges Spriet