Weer een conferentie over weer dezelfde problemen

Het heeft er alle schijn van dat de mensheid zich degelijk wil voorbereiden op de 21e eeuw. Daarvoor bedacht ze een inflatie aan conferenties. Na de Rio-conferentie waar Agenda 21 het daglicht zag, kregen we te maken met achtereenvolgens een bevolkingstop, een vrouwentop en een sociale top. Blijkbaar wil men het geheel nu nog eens overdenken op een stedentop. Habitat II wil 20 jaar na de stedentop in Vancouver (Canada), de problemen van de steden opnieuw op de wereldagenda.

Men kan vraagtekens plaatsen bij het houden van al die internationale conferenties. Dergelijke conferenties slorpen heel wat financiële middelen op van een verarmde VN. Boze tongen beweren bovendien dat ze de onmacht van de VN camoufleren en het geweten sussen van nationale leiders die gelegenheid krijgen wat holle retoriek te verkopen, maar achteraf weigeren de internationale afspraken na te leven.

Resultaat?

Als het over de implementatie gaat van gemaakte afspraken dan was de eerste Habitat-conferentie een voorbeeld van een deerlijke mislukking. Het was immers de ambitie van Habitat I om van een veilige en adequate watervoorziening en hygiënische afvalverwijdering een prioriteit te maken. 20 jaar later stellen we vast dat meer dan 1 miljard mensen, waarvan een groeiend aantal in de steden, een gebrek heeft aan (zuiver) water. Met het sanitair is het zo mogelijk nog erger gesteld. Met andere woorden, het blijft verder bergaf gaan. Menigeen verstopt zich achter de crisis van de jaren tachtig om de mislukkingen van Habitat I te vergoelijken. Dit is slechts een drogreden. In de jaren tachtig hielden leiders als Reagan en Thatcher de wereld voor dat publieke dienstverlening goedkoper en beter af zou zijn in private handen. Ondertussen weet de modale burger in Groot-Brittannië wel tot wat dit geleid heeft. De waterfactuur ging van 5.000 fr per jaar naar 9.000 tot zelfs 26.000 fr per jaar. Gemiddeld 1.000 gebruikers per maand worden van het waternet uitgesloten omdat ze niet in staat zijn om de hogere factuur te betalen. De winst gaat niet naar het milieu: 20 Britse rivieren zijn na de privatisering opgedroogd omdat de privébedrijven op geen enkele manier worden gestimuleerd om duurzaam om te gaan met water.

Privatiseringen

De ideologie van de privatisering wordt met grote ijver geëxporteerd naar de Derdewereld. De Argentijnse gebruikers

van Aguas Argentinas, kennen ondertussen de Britse problemen. De winsten gaan naar de nieuwe “watertyconen” zoals de Franse multinationals Compagnie Générale des Eaux, Bouygues de France en Lyonnaise des Eaux (deze laatste kocht Aguas Argentinas op), die zich wereldwijd inkochten bij de (publieke) watermaatschappijen overal ter wereld.

Het is ondermeer de ambitie van Habitat II om verder uitvoering te geven aan de afspraken van Agenda 21, waar een volledig hoofdstuk gewijd is aan de ‘menselijke nederzettingen’. De tweede stedentop zou moeten uitmonden in een programma, een globaal actieplan, dat aan problemen als werkloosheid, criminaliteit, milieuvernietiging, daklozen, verminderde stedelijke dienstverlening, armzalige behuizing, enz,… tegemoet moet komen. Dit zijn uiteraard nobele doelstellingen, maar of het ditmaal anders zal zijn dan goedkope retoriek op dure conferenties, valt te betwijfelen.

Twijfels

In Afrika twijfelt men alleszins nu reeds sterk aan het nut van zo een conferentie. Een vertegenwoordigster van het in Nairobi gevestigde Environment Liaison Centre International, meent dat de Afrikaanse regeringen niet zozeer bekommerd zijn over de graad van urbanisatie als over de oorzaken daarvan. De Informal Drafting Group (IDG), een koepel van Afrikaanse NGO’s (Niet-Gouvernementele Organisaties), gaf naar aanleiding van de werkzaamheden van het tweede voorbereidende comité een verklaring uit waarin met een beschuldigende vinger wordt gewezen op de gevolgen van de Structurele Aanpassingsprogramma’s (SAP) van het IMF. Het is wellicht niet overdreven om te stellen dat velen van de 17 miljoen vluchtelingen die Afrika nu telt, dat rechtstreeks of onrechtstreeks te danken hebben aan internationale programma’s zoals de SAP’s. Een rapport van het Hoogcommissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties zette vorig jaar alles netjes op een rijtje. In Afrika woekert de kanker van een bepaald soort interne gewelddadige conflicten die bijzonder barbaars zijn. Die verschillen van de vroegere burgeroorlogen doordat de conflicterende partijen nauwelijks gestructureerd zijn, een onduidelijk leiderschap hebben en bijgevolg ook geen discipline kennen De oorzaak van die conflicten is divers, maar er zijn een aantal duidelijke verbanden. De toenemende economische en sociale verarming, de schuldenlast en de strijd om de schaarse grondstoffen maakt het samenleven in Afrika tot een zeer groot probleem. En het IMF gaat hier niet vrijuit.

De Afrikaanse NGO’s binnen de IDG reageren met ambivalente gevoelens op Habitat II. Geheel in de lijn met de politiek van het IMF leggen de regeringsvertegenwoordigers binnen Habitat nogal zwaar de nadruk op de prive-sector. Maar de NGO’s hebben geen enkel vertrouwen in het business-denken dat eigen is aan deze sector. En stellen zij, wie is in godsnaam de privésector in Afrika?

Men gaat nogal vanzelfsprekend om met het recept van de neo-liberalen: winst is de motor van de economie en al de rest volgt vanzelf. Het probleem van de meeste van die internationale conferenties is dat ze dit basisrecept niet in vraag stellen. Men probeert de wereldziektes te behandelen met een koortswerend middel, maar men behandelt de ziekte zelf niet. Men blijft geloven dat de vrije markt het ultieme kader is waarin alle problemen kunnen worden opgelost. De statistieken die duidelijke verbanden leggen tussen stedelijke criminaliteit en armoede als gevolg van een bepaalde economische politiek zouden de verantwoordelijken op andere gedachten moeten brengen. Maar het probleem wordt opgelost door meer gevangenissen te bouwen. Maar daar worden alleen de bouwpromotoren beter van. Is het dat wat men verstaat onder de privésector?

Ludo De Brabander