Israëliërs gaan vervroegd stemmen

De Israëlische premier Shimon Peres heeftop 11 februari lln. vervroegde algemene verkiezingen aangekondigd met het vredesproces als inzet.

Voor de eerste maal in Israëls geschiedenis zal de premier rechtstreeks worden gekozen waardoor de president het privilege verliest na de verkiezingen de kabinetsformateur aan te wijzen. Objectief was er geen aanleiding om vervroegd algemene verkiezingen uit te schrijven die het vredesoverleg met Syrië zo niet in gevaar brengen dan wel voor enige tijd op een heel laag pitje zetten. Misschien zou Peres gewacht hebben tot eind oktober voor het uitschrijven van algemene verkiezingen indien hij met een goea vredesverdrag met Syrië in zijn portefeuille de verkiezingen hao kunnen ingaan. De Syrische president Hafez al-Assad heeft ondanks Amerikaanse druk echter niets gedaan om Peres een dergelijke sterke verkiezingskaart in handen te spelen. En dus heeft hij uitsluitend aan de hand van voor hem en zijn Arbeiderspartij sedert de moord op premier Yitzak Rabin aanhoudende gunstige opiniepeilingen besloten een vervroegd mandaat van het volk te vragen. Om te vermijden dat de oppositie hem er tijdens de campagne aan zou kunnen herinneren dat hij kort na de moord op Rabin vervroegde verkiezingen uitschreef, greep hij de stelling van het rechtse Likud aan dat zijn regering geen mandaat voor haar vredespolitiek heeft. ‘Ik voel dat ik om de weg van Rabin en mezelf voort te zetten een nieuw mandaat nodig heb.’, besloot Peres.

In diplomatieke kringen bestaat de verwachting dat Israël zijn belangstelling voor de stroef verlopende onderhandelingen met Syrië zal verliezen wanneer het naar de stembus gaat. Inmiddels hebben de twee belangrijkste rechtse partijen, Likud (32 zetels) en de ultra-nationalistische Tsomet(5 zetels) een lijstverbinding aan te gaan. Door een rechts front te vormen hopen de twee partijen de Arbeiderspartij van premier Peres van een zekere verkiezingsoverwinning af te houden.

Als Arafat een tweederde meerderheid van de Palestijnse Nationale Raad ertoe kan bewegen de bepalingen in het PLO-handvest die oproepen tot vernietiging van de staat Israël te schrappen binnen de afgesproken tijdslimiet van twee maand na de Palestijnse verkiezingen van 20 januari, net voor Israël naar de stembus gaat, geeft hij Peres wind in de zeilen.

Om de weg te openen voor de wijziging van het PLO-handvest hief Peres begin februari alle beperkingen op met betrekking tot de terugkeer van de in het buitenland verblijvende leden van de Palestijnse Nationale Raad, het PLO-parlement in ballingschap. Deze voor zowel Arafat als Peres gunstige wind voor hun beider vredespolitiek kan alleen doorkruist worden door een spectaculaiire terroristische aanslag van de moslim-fundamentalistische Harnas, die wraak zou nemen voor het doden van haar meesterbommenmaker Yehiya Ayyash in Gaza door Israël. Maar gezien Harnas met haar oproep de eerste Palestijnse verkiezingen te boycotten de plank behoorlijk missloeg, is het uitkijken wat de Israëlische verkiezingsuitslag van mei e.k. wordt.