IJskoud

In het vredescahier “Hoe koud was de vrede” komt de geschiedenis van de vredesbeweging aan bod en wordt er stilgestaan bij de rol van Vrede en haar voorganger BUVV (Belgische Unie voor de Verdediging van de Vrede).

Hoe koud was de vrede ?

In 1949 wordt de NAVO opgericht en in 1955 het Warschaupact. De koude oorlog tussen de twee grote machtshebbers (VS en SU) zal de politieke agenda tot 1990 blijven bepalen. Daartegenover staat het pacifisme dat vreest voor een derde wereldoorlog dat de mensheid met de ondergang zal bedreigen. In 1948 wordt de Wereld-vredesraad opgericht en in maart 1949 de Belgische afdeling van de Wereld-vredesraad, nml. de unitair gestructureerde Belgische Unie voor de Verdediging van de Vrede/Union Beige pour la Défense de la Paix (BUVV/UBDP). De wapenwedloop komt na WO II snel weer op gang onder het mom van een Europese defensiestructuur, die de vrede in Europa zou waarborgen. De oprichting van de Europese Defensiegemeenschap (EDG) in 1952 is een doorn in het oog voor de vredesbeweging. Vanaf 1953 begint de BUVV actie te voeren tegen de EDG met als mobiliserend gegeven de vrees voor de Duitse herbewapening. De publieke opinie wordt echter niet gehoord en als politieke oplossing voor het vraagstuk West-Duitsland wordt op 6 mei 1955 de West-Europese Unie (WEU) opgericht. 8 dagen later wordt het Warschaupact ondertekend. Dit luidt het begin in van de bewapeningswedloop. De verhuis van het militaire hoofdkwartier van de NAVO (SHAPE) in 1966 naar België komt overeen met de installatie van Amerikaanse kernwapens op Belgisch grondgebied. Voor de BUVV is de NAVO niets anders dan een bedreiging voor de vrede. Verschillende acties en manifestaties kunnen de legerhervormingen en de aankoop van F-16-gevechts-vliegtuigen (voor een slordige som van 30 miljard) echter niet tegenhouden. En de geschiedenis blijft zich herhalen. De rakettenbetogingen van de jaren ’80 duidden op de ontevredenheid van het Belgische volk over de militaire politiek die gevoerd werd. De manier waarop Tindemans de kruisraketten naar Florennes haalde, werd door Vrede als een regelrechte provocatie aanzien. De regering koos hier duidelijk de zijde van diegenen die de confrontatie en de wapenwedloop willen ten top drijven, terwijl België als klein land gemakkelijk de plaatsing van kernwapens op haar grondgebied kon weigeren om zo een bijdrage te leveren tot een politiek van ontspanning en ontwapening. De onderliggende kern van de rakettenzaak was dat de christen-democraten de keuze gemaakt hadden met de liberalen te blijven regeren en de socialisten zo te verbannen. VAKA (Vlaams Aktiekomitee tegen Atoomwapens) bleef echter niet bij de pakken zitten en startte in 1987 een verzoekschriftencampagne, gericht aan de voorzitters van kamer en senaat, die het debat over de plaatsing van kernraketten opnieuw aan de dagorde moet stellen. Inmiddels slagen de VS en SU erin om een akkoord te sluiten die de verwijdering van de middellange afstands-raketten op Europese bodem tot gevolg heeft. Op 13 december 1988 had de vredesbeweging alle reden tot feest vieren wanneer de laatste kruisraketten richting de VS teruggestuurd worden.

Hoe koud was de vrede ?

Onder deze titel heeft Vrede vzw een prachtige tentoonstelling uitgebouwd met 75 vredesaffiches van tijdens de koude oorlog. Op een bijzondere manier worden aldus de belangrijke wereldgebeurtenissen die de inzet vormden van de vredesstrijd getoond: atoomwapens, wapenwedloop, bevrijdingsoorlogen, enz.. V De affiches komen uit onze collectie van meer dan 2000 affiches. Ze werden geselecteerd op hun esthetische en historische waarde.

Deze tentoonstelling wordt uitgeleend aan de prijs van 5.000 Bef per week. Scholen uit Oost-Vlaanderen kunnen ze aanvragen met pedagogische begeleidingsmethodiek voor 500 Bef. Alle inlichtingen bij Vrede, Galgenberg 29 9000 Gent, tel 09 233 46 88 fax 09 233 56 78.

We schreven ook een vredescahier-catalogus bij mekaar met dezelfde titel. Historica Sarah Claes promoveerde vorig jaar met een thesis over de BUVV/ Vrede vzw. We vroegen haar een en ander wat te populariseren en Ludo De Brabander maakte er een publicatie van met. 24 reproducties, uit de affichetentoonstelling. Jeffrey Castelein van de jeugddienst Graffiti schreef voor ons een korte voorstelling van dit vredescahier.

Anno 1997 lijkt het bijna niet meer mogelijk mensen te mobiliseren om het onrecht in de wereld te bestrijden. De oorlog in ex-Joegoslavië lijkt de mensen koud te laten. De band naar een breed publiek wordt nu enigszins door de “Vlaamse Vredesweek” gerealiseerd. Preciese en concrete voorstellen op afgelijnde domeinen worden geformuleerd en aan de parlementsleden voorgelegd. In 1997 wordt gewerkt aan een verbeterde toepassing van de Belgische wet op de wapenhandel. Het cahier dient als achtergrond en catalogus bij de tentoonstelling van vredesaffiches tijdens de koude oorlog naar aanleiding van 40 jaar tijdschrift ‘Vrede’. Er wordt dan ook een gans hoofdstuk gewijd aan de betekenis van de vredesaffiches en in het bijzonder de vredesduif.

Jeffry Castelein

Het vredescahier kost 250 Bef + 50 Bef port.

Een abonnee krijgt echter tot 1 november 1997 de tijd om het aan de weggeef prijs van 150 Bef + port te bestellen.

Elke nieuwe abonnee krijgt het cadeau (aanbod tot einde van dit jaar).