Door 1997

Brief uit Praag

aan de parlementsleden in de NAVO-landen

Praag, 1 juli 1997

Mevrouw, Meneer het Parlementslid,

Wij zijn vertegenwoordigers van de initiatiefgroep “burgers tegen de Navo” en wij richten ons tot u op een tijdstip, dat voor ons land, de Tsjechische Republiek, van cruciaal belang is. De toekomstige evolutie van Europa en de wereld kan er zelfs fataal door beïnvloed worden.

Binnenkort moet u de kwestie onderzoeken over de toetreding tot de NAVO van enkele Centraal-Europese staten. Het basisidee zelf van de uitbreiding komt niet tegemoet aan de verwachtingen van de volkeren, die zich na de koude oorlog een serene wereld voorstelden. Vandaar dat wij de uitbreiding fundamenteel verkeerd vinden.

Aangezien ons land bij de eerste kandidaten behoort om tot de NAVO toe te treden, willen wij u de mening hieromtrent kenbaar maken van een groot deel van onze burgers.

Tsjechië wordt door niemand bedreigd, niet door een nabije of niet door een verre buur. De noodzaak ontbreekt dus om bescherming te zoeken bij een militair pact, dat ontstond bij het begin van de koude oorlog en dat logisch gezien nu z’n bestaansreden heeft verloren.

Nochtans wil onze huidige regering een versnelde integratie van ons land in het Atlantisch bondgenootschap bewerkstelligen. Misschien doet ze dat niet zo maar.

Inderdaad. Tsjechië heeft op dit ogenblik te kampen met een ernstige sociale, politieke en vooral economische crisis. Volgens recente peilingen zegt 80% van onze burgers ontevreden te zijn met de huidige politieke en economische evolutie. En de regering, die alles in het werk stelt om ons in de NAVO te sluizen, vecht op dit ogenblik voor haar overleving, waarbij ze volgens officiële gegevens, op nog slechts 22% van de bevolking kan steunen. Het is duidelijk dat hier naar de redenen moeten worden gezocht voor het ongeduld en de ijver die aan de dag wordt gelegd om snel NAVO-lid te worden. Want onze eerste minister gaat er, verkeerdelijk, vanuit dat eenmaal in de NAVO het niet meer uitmaakt welke regering we hebben.

Sommigen beweren dat we door onze aansluiting bij de NAVO bevestigen dat

we tot Europa behoren, maar dat is een ondoordachte en naïeve uitspraak. Wij hebben altijd deel uitgemaakt van Europa, en wij willen dat ook in de toekomst. Gans onze geschiedenis en onze cultuur getuigen daarvan. Wij willen vastberaden onze democratie versterken, de mensenrechten nauwgezet respecteren, de samenwerking met andere landen op voet van gelijkheid ontwikkelen en verdiepen in een streven naar vrede en veiligheid voor ons land en voor gans Europa.

We hebben nog geen redelijk argument gehoord dat van aard zou zijn ons te overtuigen van het nut van ons lidmaatschap bij het Atlantisch bondgenootschap. Omgekeerd, wij blijven ervan overtuigd dat deze stap ons met enorme kosten zal opzadelen. In dat geval zullen we op lange termijn geen middelen hebben om de brandende problemen op te lossen van onze economie, de gevaarlijk groeiende sociale malaise, de kritieke situatie van de volksgezondheid, het onderwijs, de wetenschappen, edm.. Geen oplossing vinden voor deze problemen houdt meteen in dat we voor het risico staan op een grotere instabiliteit in ons land, en in de maatschappij in het algemeen. Wij geloven niet dat een dergelijke ontwikkeling uw betrachting zou zijn, of met uw belangen zou kunnen overeenstemmen . Vandaag hebben wij uw steun nodig om onze economie grondig te hervormen, alsook het geheel van onze samenleving. Het is zeker geen toeval dat de aansluiting van Tsjechië bij de Europese Unie op tweemaal zoveel steun kan tellen bij de bevolking als de NAVO-toetreding.

Een peiling door Eurobarometer in maart 1997 wees uit dat slechts 28% van de bevolking zich voor een toetreding tot de NAVO uitspreekt. Latere peilingen van Tsjechische instituten geven weliswaar een iets hoger percentage maar nog altijd sterk onder de 50%. Het moet hier ook gezegd dat de officiële rege-ringspropaganda, zonder objectieve argumentatie, het steeds maar heeft over een groeiende steun aan deze toetreding. Maar waarom durft ze dan geen referendum over de zaak aan? Waarom blijft ze zich zo angstvallig verzetten tegen een werkelijk democratische vrije meningsuiting van de volkswil over een dergelijk cruciale aangelegenheid? In de plaats daarvan kondigt de regering ernstige budgetinkrimpingen aan, met name in de sociale sectoren, om middelen vrij te maken voor het leger, z’n uitrusting,

voor gesofisticeerde bewapening en militaire infrastructuur, en het onderhoud van een oorlogsmachine tengevolge onze toetreding tot een militair pact.

Wij zijn nooit onverschillig gebleven voor een verzekerde veiligheid van ons land. Maar we zijn er niet minder van overtuigd dat de Organisatie voor Europese Veiligheid en Samenwerking (OVSE) – op voorwaarde dat de principes strikt worden gerespecteerd die in het Helsinki-verdrag waren opgenomen in verband met de verhoudingen onder de staten – het kader biedt dat in kan staan voor de veiligheid niet alleen van ons land, maar van alle andere lidstaten van deze erg belangrijke organisatie.

Wij zijn vastbesloten om met al onze krachten een pan-Europees veiligheidssysteem te trachten te ontwikkelen, in de geest van de top in Lissabon. Wij willen geen nieuwe scheidingslijnen in Europa. Wij willen geen toestand waarin enkele staten zich groeperen in de exclusieve elitaire club van de NAVO tegenover tientallen andere landen die naar de tweede plaats worden verwezen en wiens rol teruggeschroefd wordt naar die van toeschouwer. Dergelijke toestand houdt alle kiemen van tegenstelling, crisis en conflict in.

Wij vertegenwoordigen verschillende politieke, religieuze en ideologische gevoeligheden van de Tsjechische maatschappij. Maar we laten ons leiden door een zelfde wil over een essentieel punt: zorgen dat we de fouten uit het verleden niet herhalen, en al onze krachten bundelen voor een 21 ste eeuw van vrede, zonder massavernietigingswapens, op basis van een veiligheid die reëel en niet fictief is.

Daarom zeggen we eenstemmig en resoluut neen aan de uitbreiding en versterking van militaire pacten, en vragen we u onze mening in ogenschouw te nemen op het ogenblik dat u zich zal moeten uitspreken over de uitbreiding van de NAVO.

Inmiddels tekenen wij

Hoogachtend,

Initiatiefgroep “Burgers tegen NAVO” Tsjechische nationale beweging voor vrede en mensenrechten in naam van volgende organisaties : –   Tsjechische nationale beweging

Vrede — nr. 328 — november-december ’97

28    NAVO

voor vrede en mensenrechten Christelijk sociale beweging Syndicale confederatie van Bohe-men, Moravië en Silezië Vereniging van Tsjechische journalisten

Tsjechische en Moravische Communistische Partij Beweging voor een rechtvaardige maatschappij en naastenliefde

  • Gepensioneerden voor de zekerheden in het leven
  • Vrouwenclub van links
  • Vereniging ter promotie van Bohe-men, Moravië en Silezië
  • Communistische jongerenunie
  • Christelijke Dialoog
  • Republikeins Patriottische Partij
  • Maatschappij 2001
  • Patriottische Vriendschapsvereni-

ging van antifascisten – Antifa

  • Club van de Tsjechische grens-zones
  • Beweging 90
  • Tsjechoslovaaks comité – Tsjechische kamer
  • Slavische Unie
  • Vrij denken
  • Comité van nationale cultuur

Tsjechië en Hongarije in de NAVO

In vorige bijdrage hadden we het over de Poolse toetreding tot de NAVO. Die betekent militair iets, en versterkt zowel het westers bondgenootschap als de Amerikaanse positie daarbinnen. De toetreding heeft overigens de socialistische regeerders geen goed gedaan bij de recente verkiezingen waar de rechtse Alliantie een grote overwinning boekte. De ontevredenheid van de kiezers richtte zich precies naar het lage levenspeil, de wilde privatiseringen en hoge uitgaven voor de “omschakeling” van de economie én van het leger naar westerse éénheidsnormen: allemaal dingen die ingingen tégen de kiesbeloften waarop de socialisten bij de vorige verkiezingen zoveel stemmen gewonnen hadden. Bijzonder schrijnend was dat gebrek aan overheidsgelden voor sociale doeleinden bij de zomerse overstromingsramp gebleken, waar één derde van het land onder te lijden had.

Maar nog in augustus verklaarde de sociaal-democratische defensiecomissiefractie dat NAVO toetreding een politiek besluit was, en dat de kostprijs voor modernisering buiten de NAVO nóg hoger zou liggen. De vraag die daarbij uiteraard niet gesteld mag worden is waartóe dat ultramoderne leger moet dienen, maar Polen kan je inzake “eerbied voor het leger” wel met Frankrijk vergelijken en dus stelt men die vraag niet.

Anders ligt dat in Tsjechië en in Hongarije. In beide landen heeft in het parlement een brede coalitie van de rechterzijde én de socialisten de toetreding goedgekeurd en ondanks een onverschillige tot eerder vijandige openbare mening géén referendum ingericht. In Tsjechië is de steun voor NAVO-toetreding allicht het laagst van de drie nieuwe lidstaten: naargelang de opiniepeiling tussen een kwart en 45%. Officieel wordt erkend dat de Tsjechische republiek door niemand bedreigd wordt. President Havel verklaarde dat “de NAVO noodzakelijk is, niet als bescherming tegen een buitenlandse vijand, maar omdat het een waarborg is voorde binnenlandse veiligheid van de staat”, en dat een referendum terzake dan ook “onzin” is.

In Hongarije werd zelfs speciaal om een NAVO-referendum te beletten de grondwet geamendeerd: waar 100.000 handtekeningen vroeger volstonden, en er in 1995 180.000 waren om een referendum over de NAVO-toetreding te eisen, wijzigde het parlement éénzijdig de grondwet – en met terugwerkende kracht!

In Tsjechië werd NAVO-toetreding gestemd door Vaclav Klaus’ rechtse meerderheidscoalitie (die in juli tot op één zetel over de helft afgekalfd was…) én door de sociaal-democraten van Milos Zeman, tegen de communisten in. In Hongarije door de socialistisch-liberale regeringscoalitie. Waarom die vasthoudendheid van beide regeringen de ene rechts, de ander socialistisch? Je kan het niet anders zien dan als buigen voor druk die vanuit het westen wordt uitgeoefend, en wel in de vorm van het koppelen van NAVO en EU (zo holt men overigens op termijn ook de speciale statuten uit van landen als Denemarken, Zweden, Oostenrijk, …). De kosten van zo’n toetreding liggen erg hoog. In Hongarije alleen al zou dat neerkomen op een 2 è 3 miljard dollar per jaar, en dat gedurende lange tijd, alleen om aan de NAVO-vereisten te voldoen. Voor meteen heeft de regering al de aankoop van 3D-radars op de dagorde staan voor luchtafweer, luchtverkeergeleiding en ander ruimte-controle-apparatuur. Zeker in Tsjechië gebeurt dat allemaal in een tijd van dalende hoop en van zware inleveringen. Voorbeeldjes bij de vleet: met een inflatie van 8% kwam de loonsverhoging van 7,3% bij de openbare diensten neer op loonverlies! Op 1 juli stegen voor de lage inkomens de huren, electra, e.a. tarieven met 25% ! Al die inleveringen brengen overigens al evenmin als bij ons de beloofde resultaten: het bruto binnenlands product moest in 1997 met 4,5% stijgen, wat al in april nog maar nog maar op 2% geschat werd. En toen moest de overstromingsramp nog komen…. Een specifiek aspect is het racisme, wat o.a. door de uiterst-rechtse Republikeinen e.a. hooligans veelvuldig tegen zigeuners (Roms), maar ook tegen Aziaten en anderen, in aanvallen en soms moordpartijen omgezet wordt. En ook in Hongarije is de sociale toestand voor de meesten niet gezond te noemen. Een werkloosheid van 11 a 12%, een inflatie van 29% per jaar, en dat alles ondanks het strikte toepassen van IMF-richtlijnen als ontstellende besnoeiingen op sociale zekerheid, gezondheidszorg, onderwijs, enz. De maatschappelijke verloedering heeft met de alles-voor-geld-moraal flink toegeslagen, met financiële e.a. schandalen bovenaan en met veel “kleine” criminaliteit, overvallen, prostitutie, een toenemend druggebruik, … Het is een feit dat de onafhankelijkheid van beide landen sowieso al niet meer gewaarborgd is, economisch dan: 25% van de Hongaarse bedrijven zijn nu in handen van buitenlandse, vnl. Duitse en Amerikaanse firma’s. In beide landen grepen heel wat acties plaats tegen NAVO-toetreding en dat is ook nu het geval. Een aantal VS-basis-sen werden in Hongarije het eindpunt van demonstraties. Hongaarse actievoerders hebben een internationale campagne opgestart tegen goedkeuring van het NAVO-uitbreidingsverdrag door de nationale parlementen van de NAVO-lidstaten.

… En, wie “mag niet meedoen”, voorlopig? Dat is bijvoorbeeld het kleine Slovakije. De Amerikaanse ambassadeur heeft het op TV-Bratislava vlakaf gezegd: jullie regering bevat mensen en groepen (Mecièr nl.) die een rechts beleid in de weg staan, en pas als die weg zijn kan er sprake zijn van NAVO toetreding en kunnen ook de deuren van de Europese (Vn/’eopengaan (sic!). Wie riep daar weer “Inmenging!” ?…

Yvan Grosjean, 07.10.97