Voor de vuist

In deze voor de vuist plaatsen we uittreksels uit ’n artikel van generaal-op-rust Francis Briquemont (voormalig VN-bevel-hebber in Bosnië) dat in de Libre Belgique verscheen onder de titel “L’Otan demain ou l’Europe diluée” (de Navo morgen, of een verwaterd Europa). Het leek ons de moeite waard u kennis te laten maken met dit standpunt al stemt het daarom niet altijd overeen met de stellingen van Vrede in verband met de Europese veiligheidsmechanismen.

… Het is goed even stil te staan bij de rol van de Verenigde Staten op het einde van deze eeuw. Zij vormen de enige supermacht, ‘het enige imperium’, om een uitdrukking te gebruiken van de Franse journalist P.M. de la Goree. Alle Amerikaanse leiders zijn overtuigd van deze superioriteit en van de noodzaak van hun leiderschap. Alles wat er vandaag gebeurt wordt bepaald door de Verenigde Staten. Onder hun leiding werd de Golfoorlog gevoerd, het staakt-het-vuren getekend in Bosnië gekoppeld aan troepenzendingen; onder hun leiding, die ze met niemand delen, onderhandelt men het vredesproces in het Midden-Oosten. Het Amerikaans leiderschap wordt ingeroepen om de Wereldhandelsorganisatie te doen vooruitgaan. En in een houding van quasi één tegen allen hebben ze de aanstelling van de nieuwe secretaris-generaal opgedrongen.

De Verenigde Staten beheren de wereldzaken in functie van hun belangen. Daar maken ze trouwens geen geheim van, en dwarsliggers worden onmiddellijk met sancties bedreigd. Wie van deze stelling niet overtuigd zou zijn moet maar ’s de mémoires lezen van generaal Colin Powell, voormalig opperbevelhebber van het VS-leger, en potentieel toekomstig presidentskandidaat. Wie dan nog zou twijfelen moet maar ’s aandachtig de verklaringen en reacties van mevrouw Albright lezen, de nieuwe minister van buitenlandse zaken. Aangezien ze zichzelf ‘weinig diplomatisch’ acht, zal iedereen des te beter begrijpen wat in de toekomst het Amerikaans leiderschap kan betekenen.

In de mondiale strategie van de Verenigde Staten speelt de Navo, die militair gesproken geen bestaansreden meer had na 1990, een belangrijke rol. Het platform Europa is een troef in die strategie naar het Midden-Oosten en Afrika toe, en bovendien biedt de verdragsorganisatie in z’n huidige structuur een steeds makkelijker controle. Inderdaad, sedert begin 1990 hebben de West-Europese Unie en de Europese Gemeenschap (nu Europese Unie) niet de kracht gehad zich te verenigen en een gemeenschappelijke doctrine te bepalen. Dit is nochtans onmisbaar omdat de veiligheid in Europa, en meer bepaald de relaties met Rusland en de vroegere Warschau-pactlan-den, in de allereerste plaats een zaak van de Europeanen is.

Men had iets anders moeten bedenken tussen de landen van Noord-Amerika en Europa. In plaats daarvan zien we een Europa dat balkaniseert: steeds maar nieuwe staten, en binnenin steeds nieuwe min of meer zelfstandige regio’s en dus steeds maar nieuwe lokale besturen die steeds meer eigen belangen verdedigen. Indien de Europese Unie (zoals de Navo) in de eerste plaats uitbreidt alvorens werkelijk te verdiepen, en alvorens resoluut te kiezen voor het concept van de Verenigde Staten van Europa, zal ze geen toekomstperspectief hebben tegenover de V.S., Japan, en morgen ook China, India, Brazilië of Indonesië, en zal Europa verwateren tot een schimmige coalitie tussen staten.

Er komen geen Verenigde Staten van Europa zonder gemeenschappelijke veiligheids- en defensiepolitiek, zonder gemeenschappelijk buitenlands beleid. Al de rest is retoriek voor studiedagen of symposia. Elk land moet zich daartegenover positioneren. Op Washington en de Navo rekenen om dit doel te bereiken is utopie. Hoe kan men geloven een eigen beleid te kunnen voeren in een organisatie waarin de VS. domineren, en die begrijpelijkerwijze geen goed oog hebben in de ontwikkeling van een zelfstandige macht Europa ? Ze hoeven in elk geval niks te vrezen voor ’t ogenblik, want Europa is als een vazal tegenover een machtige leenheer.

Generaal Cot zei ooit: “Als de West-Europese Unie en het militaire luik van de Europese Unie wil leven, moet de Navo sterven. Inderdaad, een geïntegreerd systeem functioneert maar als er een absolute consensus bestaat over de doelstellingen. Dat was zo tijdens de koude oorlog. Vandaag zijn de vitale belangen van de V.S. niet langer de onze. We moeten teruggaan naar een binaire alliantie met Washington voor het geval van de “grote oorlog”. Tegelijkertijd moeten de Europeanen hun defensie integreren om zelf over hun veiligheidsproblemen te kunnen beslissen. De Navo moet desintegreren om de WEU te integreren”.

Scherpe taal, maar de ware inzet voor het Europa van de 21ste eeuw wordt helder gesteld: Verenigde Staten van Europa met alles wat dat in zich houdt, d.w.z. buitenlandse politiek, defensie en veiligheidsbeleid, economische en sociale politiek, cultureel beleid. Ofwel een Europa dat verdund wordt in allerlei organisaties, die onderling bekvechten over bevoegdheden tijdens ontelbare ministeriële vergaderingen waar de Europese verantwoordelijken rustig hun geliefde strategie kunnen toepassen : woorden en intenties.