Wat voor een bekentenis. Is het niet verschrikkelijk vandaag, uit de mond van een van de hoofdrolspelers uit dit drama, te moeten vernemen dat de oorlog in Vietnam had kunnen vermeden worden of tenminste tien jaar ingekort.

De 3,5 miljoen Vietnamezen, de 58.000 Amerikanen en de duizenden onderdanen van andere landen hebben deze “vergissing” met hun leven betaald. Voegen we hier nog aan toe dat Vietnam grotendeels vernietigd werd en vandaag, zoveel jaren later, nog mensen sterven aan de door de Amerikanen gevoerde chemische bombardementen.

Hogergenoemde bekentenis komt van Robert Mc Namara, gewezen minister van defensie van de presidenten Kennedy en Johnson en een van de architecten van de Amerikaanse oorlog in Vietnam.

Nadat hij enkele maanden geleden, tot verbijstering van veel Amerikanen, op enkele aspecten van de Amerikaanse inmenging de aandacht vestigde, legde hij nu tijdens een conferentie te Hanoi op maandag 23 juni, de ontstellende verklaring af dat de oorlog had kunnen voorkomen worden. Mc Namara wijst er nu op dat door de V.S. in de jaren zestig belangrijke kansen werden gemist door geen aandacht te schenken aan het Plan van de Franse president Charles De Gaulle die voor Vietnam een neutraal statuut had vooropgesteld.

“Hadden we toen dat voorstel ernstig bestudeerd dan was er hoogstwaarschijnlijk geen oorlog gekomen”, zegt Mc Namara.

De gewezen Amerikaanse defensie- minister wees eveneens op de schrik van de Amerikanen voor een eengemaakt Vietnam dat in de handen van Moskou of Peking kon vallen. Een stelling waarover Mc Namara nu verklaart overtuigd te zijn dat dit nooit zou gebeurd zijn.

Een andere vrees die Mc Namara vernoemt, is de vrees die de Amerikanen toen bekommerde met betrekking tot een mogelijke Chinese tussenkomst indien Vietnam zou aangevallen worden. Een weinig steekhoudend argument wanneer men weet dat president Johnson, en zijn minister Mc Namara, de provocatie in de Tonkinbaai hebben opgezet om als argument te dienen voor de bombardementen op Hanoi, Haifong e.a. streken van Noord-Vietnam.

Is het niet gruwelijk, wraakroepend, vandaag te moeten vaststellen dat de dood van miljoenen mensen had kunnen voorkomen worden? Maar voor een grootmacht als de Verenigde Staten was Vietnam slechts een “accident de parcours”. Een gelijkaardige politiek wordt vandaag voortgezet waarbij met mensen geen rekening wordt gehouden. Denk maar aan de V.S.-steun aan Israël die het bestaan recht van de Palestijnen ontkent, zie maar naar de uithonge-ringspolitiek gevoerd t.o.v. het Iraakse volk, de meedogenloze blokkade van Cuba, de steun aan de reactionaire regimes als die van Saoudi Arabië, Turkije en noem maar op. Het is de politiek van het eigenbelang, de belangen van de multinationals en wapenfabrikanten die met alle middelen, economische en militaire, in naam van de “vrijheid” en de “mensenrechten” vandaag zoals gisteren wordt voortgezet.

Het is nu hij oud is, en zijn geweten knaagt, dat Mc Namara het nodig heeft geoordeeld de waarheid aan het licht te brengen. Zijn openheid en zelfkritiek moeten zeker op prijs gesteld worden. Het is zeker ook een van de redenen waarom hij zich vandaag ontpopt als een verwoed voorstander van de nucleaire ontwapening. Het is nu afwachten hoe de politieke wereld reageert. Gaat men deze nieuwe gegevens onder de mat vegen en doen alsof er niets gebeurd is en verder de miljoenen doden als een “misstapje” in de geschiedenis beschouwen?

André De Smet