De economische en financiële crisis grijpt om zich heen en blijft aanslepen. IMF-analysten moeten vaststellen dat landen die ze gisteren nog roemden voor hun economisch en financieel beleid, vandaag in een diepe crisis zitten, die ook de westerse landen dreigt te beïnvloeden. Het enige antwoord is, verder doen met het oude recept. En deze globale concurrentie doet overal ter wereld menige onderneming sneuvelen en de onzekerheid toenemen. In dergelijke tijden een vijandbeeld versterken, en optreden tegen die vijand, is een welgekomen opportuniteit om eensgezindheid te versterken. Dank maar aan de escalatie rond Irak een paar maand geleden, rond het islamistisch terrorisme, nu Kosovo.
De grote winnaar van deze Kosovo-crisis is ongetwjfeld de NATO : “het dreigen met geweld heeft Milosevic tot de orde geroepen”. NATO is nog meer winnaar in de mate dat ze niét zou bombarderen. Als internationale instelling vindt ze aldus een volwaardige nieuwe rol met alle kansen voor ontplooiing. Ze is nu niet langer louter een defensie-alliantie (zonder concrete vijand), maar een subregionaal én transatlantisch samenwerkingsverband waar op diplomatiek vlak niets of niemand nog om heen kan. Het is in naam van de NATO (niet van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa bijvoorbeeld, of van de UNO) dat Holbrooke een diplomatiek succes haalt: internationale waarnemers op een gedemilitariseerd grondgebied van een souvereine staat. Niet niks als resultaat van onderhandelingen. Haar eigen statuten of het internationaal recht zijn hindernissen die moesten worden genomen. Dat gebeurt met de ogen toe : niemand maalt erom. Alleen een oude zeurkous durft nog over de out-of-area-beperking spreken. Een ander land militair aanvallen kan volgens het internationaal recht pas als de VN-veiligheids-raad daartoe opdracht of toestemming geeft. Maar onze bewindslui willen dat obstakel in naam van de humanitaire nood toch wel opzij schuiven. U niet ?
De Balkanconflicten brachten twee politieke feiten op de voorgrond. De Verenigde Naties worden opzij geschoven als ze niet langer voldoet aan de eisen van de Verenigde Staten, en Washington is weer volop de baas in de NATO.
Jarenlang was er een VN-operatie aan de gang in Bosnië. Onder meer de Belgische generaal Briquemont zei letterlijk dat een en ander fundamenteel kon worden geregeld als er meer manschappen voor handen zouden zijn. Maar niemand wou meer soldaten leveren voor de UNO. De NATO bombardeert en komt vervolgens met grondtroepen het land bezetten om de “vrede een kans te geven”. Plots kan men meer dan dubbel zoveel manschappen leveren. Vandaag is men het in de VN-veiligheidsraad niet eens over een militarie interventie in Joegoslavië. En toch gaan de grootste “verdedigers van de democratie” door met hun politiek : het internationaal recht wordt met de voeten getreden om het internationaal recht (een Veiligheidsraadresolutie) te doen respecteren ?
Nee, Joegoslavië, en meer specifiek Servië, wil men verzwakken omdat Belgrado nog het enige stuk land van Midden-Europa vertegenwoordigt dat niet in de rij staat te dringen om toe te treden tot de westerse invloed en instellingen (NATO of EU). Want inderdaad, in Tel Aviv of Ankara hoeft men nu direct niet bang te worden van de westerse humanitaire bezorgdheden, of van de westerse wil om VN-resoluties te doen respecteren.
Over de opsplitsing van de voormalige Joegoslavische Federatie kon u enkele jaren terug in dit blad het volgende lezen: “De rijkere gebieden, Slovenië en Kroatië, waren het beu om via herverdelingsmechanismes geldtransfers naar ‘het zuiden’ verder te zetten en wilden totale onafhankelijkheid. Duitsland werd beschermheer van deze separatistische republieken, omdat ze er al jaren voordelige economische banden mee had.(…) De dominante denktrant in de Washington wil geen andere grootmacht naast de VS meer toestaan. Men wil er dan ook op toezien dat Duitsland daar niet alles kan binnenhalen. Pas toen de politieke rol van een Amerikaans Joegslavisch zakenman, Milan Panic, was uitgespeeld, kregen we de eerste Noord-Amerikaanse kritieken op Belgrado te horen. Clinton heeft dan een koerswijziging doorgevoerd. Via steun aan Izetbegovic, en de latere Bosnisch-Kroatische confederatie kreeg men invloed op de vrienden van Duitsland in Kroatë.”
Vandaag kan ik dat alleen maar herhalen. Washington wil vooral Duitse geostrategische beleidslijnen en invloedssferen in Midden-Europa onder controle houden. De VS herwonnen hun leiderschap ten volle. Zij hebben de politieke onderhandelaar én de militaire opperbevelhebber. De 15 anderen gaven vooraf hun beslissingsmacht al uit handen. Ook het laten opereren van de contactgroep over Kosovo lijkt me geen goede zaak. De Europese Unie is er als Unie afwezig en Griekenland dat door Belgrado niet als vijand wordt ervaren, mag niet deelnemen. Maar deze politiek past wel wonderwel in een beleid van VS-dominantie.
Dit alles wil absoluut niet de nefaste politiek van Servië tegen Kosovo goed praten. Maar de houding van de NATO biedt ook geen houvast voor een politieke oplossing. Een wondermiddel om de Balkanspanningen zomaar weg te nemen bestaat niet. Maar het is al meerdere malen bewezen dat in een land-onder-boycot de armsten de eerste slachtoffers zijn. Kosovo is de armste streek uit de regio. Het lot van Kosovaren, of van enig ander volk, is inderdaad helaas van geen tel in internationale politiek.
De NATO moet uit de Balkan. De NATO blijft een structuur voor veiligheid door militaire kracht. Wij pleiten voor een andere veiligheid door samenwerking onder de volkeren. Daarom moet de NATO verdwijnen. 50 jaar is meer dan genoeg.
Georges Spriet Vrede – nr. 334 –