We vestigden reeds in “VREDE” enkele malen de aandacht op het in 1972 gedane interessant voorstel van de Amerikaanse economist en Nobelprijswinnaar Tobin.

Vaststellende dat dagelijks 1500 miljard dollar (1 dollar = 36 B.fr.) door omwisseling van munten e.a. speculatieve transacties (ook zwart geld) o.m. via de belastingsparadijzen, en zonder enige regeringscontrole over de grenzen heen over de wereld circuleert, werd door Tobin voorgesteld bedragen te belasten van deze wisselkoersen. Een taks op de transacties die slechts 0,1 % zou bedragen zou jaarlijks reeds 166 miljard dollar opleveren wat “tweemaal meer is dan op dit ogenblik het voorziene noodzakelijk bedrag om de extreme armoede tegen het begin van de volgende eeuw uit te schakelen” schrijft Ignacio Ramonet, hoofdredacteur van “Le Monde Diplomatique”. Iedereen is het hier blijkbaar niet over eens. Onder de titel “Het kapitaal is niet meer in te tomen” citeert Jan Bohets (De Standaard, 9/5/98) wel het idee van de Tobin taks om het later af te maken.

Bohets erkent dat kritische stemmen opgaan tegenover de 1.500 miljard dollar die dagelijks, via belastingsparadijzen, van de ene munt in de andere worden omgezet. Hij gaat er echter van uit dat het invoeren van de Tobin taks zand in het raderwerk van de speculatieve transacties zou strooien en velen hiervan het nut niet inzien.

Bohets gaat er van uit dat zo’n belasting er niet zal komen omdat er onvoldoende internationale eensgezindheid over zal bestaan en er altijd wel exotische eilandengroepen zullen zijn die de kans schoon vinden om een belangrijk zakenvolume naar zich toe te trekken door geen belasting te heffen. Overigens voegt hij er aan toe, vervult de speculatie vaak zeer nuttige functies omdat er nood is aan speculanten die bereid zijn risico’s over te nemen die anderen – ondernemingen, handelaars en gezinnen – liefst kwijt willen. Daarmede is de kous af. Blijkbaar schijnt hij niet te weten, of wil hij niet weten, dat de multinationale ondernemingen een belangrijke plaats innemen in hogergenoemde speculatietechniek.

Meteen is ook duidelijk waarom “De Standaard”, dagblad voor staatkundige, maatschappelijke en economische belangen, die nochtans over een correspondent in Parijs beschikt, het tot heden   niet  nodig  oordeelde  maar

enige informatie te verschaffen over het initiatief van het kwaliteitsblad “Le Monde Diplomatique” rond de Tobin-taks. Een tijdschrift dat 190.000 exemplaren verspreidt (tegen 100.000 in 1991) is toch geen geïsoleerd groepje linksen.

In een artikel in december 1997 onder de titel “Ontwapen de markten” had de hoofdrecteur Ignacio Ramonet er reeds op gewezen dat het taxeren van de financiële inkomsten een minimaal democratisch recht is.

Op dinsdag 9 juni werd de organisatie Attac die zich wil verzetten tegen de mondialisering te Parijs onder voorzitterschap van Viviane Forrestier, auteur van het boek “De terreur van de economie” opgericht. Verschillende kranten sloten zich hierbij aan: “Le Monde Diplomatique”, “Politis”. “Charlie Hebdo”. “Témoignage Chrétien” e.a. Eveneens verschillende vakbonden: (de groep van tien, Sud en de Vakbondsfederaties van de banken. C.F.D.T.-U.G.I.C.T.. C.G.T.. Snuipp en Sner). Tevens de Boeren Confederatie en de sociale organisaties als A.C.. Colotin. M.N.C.P. en Raison d’agir.

Meteen werd een oproep tot de lezers gericht om, onder de naam ATTAC (1), op planetair vlak een niet-gouvernementele organisatie uit te bouwen die voor de invoering van de Tobin-taks zou ijveren.

In duizenden brieven waarmee vele met cheques en het voorstel om tot de vorming van plaatselijke comités over te gaan, werd met enthousiasme op het voorstel gereageerd. Verschillende andere tijdschriften, verantwoordelijken van vakbonden, boeren e.a. sociale organisaties sloten zich eveneens bij het initiatief aan. ATTAC, heeft begin juni reeds zijn statuten neergelegd en wil door het oprichten van een wetenschappelijk comité, het uitgeven van boeken, brochures en manifesten en het organiseren van manifestaties het principe van de Tobin-taks populariseren. ATTAC wil tevens zijn actieterrein tot andere terreinen uitbreiden, b.v. de belasting op het kapitaal en de grote financiële winsten, de pensioenfondsen, de belastingsparadijzen, internationale akkoorden of projecten (in bijzonder MAI) die zich tot doel stellen de prerogatieven van het financiekapitaal uit te breiden ten koste van de gemeenschap. In het Franse parlement interpelleerde de communistische volksvertegenwoordiger Jean-Claude Sanderie reeds op 5 mei de minister van economie Dominique Strauss Kahn over zijn standpunt t.o.v. de Tobin-taks. Destijds, tijdens de internationale sociale conferentie had de toenmalige Franse president Mitterrand zich eveneens reeds ten gunste van de Tobin-taks uitgelaten.

Verwijzende naar de Aziatische crisis wees Strauss Kahn er op dat de “speculatieve bewegingen de wereld waarin we leven uit zijn evenwicht brengt en deze de ganse economie kunnen destabiliseren”. Hij voegde er echter aan toe dat de zwakte van het voorstel er in bestaat dat nieuwe belastingsparadijzen zouden kunnen opgericht worden zodat het voorstel door de ganse internationale gemeenschap zou moeten gedragen worden.

Het ziet er echter juist uit dat de initiatiefnemers de verwezenlijking van de noodzakelijke internationale campagne nastreven om in hun opzet te slagen.

Vandaar dan ook de noodzaak opdat ook in ons land de democratische krachten zich bij het initiatief zouden aansluiten.

André De Smet

(1) ATTAC (Action pour une taxe Tobin d’aide aux citoyens)