Na de gewapende bezetting door Irak van Koeweit, vaardigde de VN-Veiligheidsraad in 1990 een internationaal embargo uit tegen Irak, om Saddam Hussein te dwingen tot de aftocht.

Enkele maanden later verdreef een internationale troepenmacht onder de leiding van de VS in een blitzkrieg de Irakese bezetter uit Koeweit.

Deze operatie greep plaats op een tijdstip dat de toen nog bestaande Sovjet-Unie met Irak een schema had uitgewerkt om het probleem vreedzaam en langs politieke weg op te lossen.

De VS was niet geïnteresseerd in deze mogelijkheid, voor haar was de ontstane conflictsituatie gunstig om haar geostrategische machtspositie in de regio uit te bouwen en een blijvend karakter te geven.

Tot op heden werd de economische boycot, zelf na de wederherstelling van de Koeweitse soevereiniteit niet opgeheven, alleen de motivering veranderde.

De opgelegde strafmaatregelen diende andere doelstellingen als deze die men officieel naar buiten bracht. Daarover moeten we ons niet verwonderen, daar de golfoorlog ook niet primair voor de bevrijding van Koeweit, maar voor geostrategische reden gevoerd werd, onder het banier van het volkenrecht. Een economische en militaire sanctionering van een gewelddadige bezetting van vreemde gebieden was toen en nadien geen reden genoeg om tegen de agressor op te treden, zoals we uit vroegere en andere bezettingen en invallen kunnen opmaken.

Selectiviteit

Hoe kunnen we anders de houding van de VS en het westen verklaren, Turkije bezet nog steeds een deel van Cyprus, doet regelmatig invallen in Noord-lrak en is bezig onder het waakzaam oog van de VS en Navo er een bufferzone tegen de Koerden in te richten. Indonesië bezet en lijft gewapenderhand Oost-Timor in, Israël bezet nog steeds de Westbank en verergert het conflict door Oost-Jeruzalem als bestanddeel van Israël te verklaren en nog steeds een zgn veiligheidzone in Zuid-Libanon controleren.

Men kan dit alleen maar verklaren dat in deze gevallen van flagrante inbreuken op het internationaal volkenrecht en de soevereiniteit van erkende staten en volkeren, hier ligt het verschil van appreciatie, ze werden gepleegd door bevriende agressoren of moeten we ze interpreteren dat het hier om daden van agressie gaat waarbij de belangen van het westen en de VS niet bedreigd waren?

Na de eerste golfoorlog (1980-88) was Bagdad er bij zich als regionale grootmacht, met abc wapens en wapentuig geleverd door het westen en de ex Sovjet-Unie, aan de Perzische Golf te vestigen.Dat was voor de VS nog niet een zo groot probleem,maar Irak heeft het aangedurfd de westelijke hegemonie in vraag te stellen.dat is iets dat

voor de VS en vrienden niet door de beugel kon en onaanvaardbaar was.

Zelfstandig

Irak was en is in haar nationalistische politiek bereid wanneer het voor haar nuttig uitkomt om met het westen te coöpereren; maar ze wilde en wil nog steeds niet zich laten onderwerpen. Daarom moest Irak in de ogen van Washington en vrienden verdreven worden en als regionale handelingsbekwame grootmacht verslagen worden.

De instelling van een veiligheidzone voorde Koerden in Noord-lrak en voor de Sjiieten in het zuiden, de vernietiging van het militair potentieel moet men ook in dit perspectief zien. Daarom moet de handhaving van de economische boycot van kracht blijven. Alle opgelegde sancties hebben tot op heden de val van Saddam Hussein niet kunnen bewerkstelligen. In tegendeel door de opgelegde ontberingen aan de Iraakse bevolking heeft Saddam Husein en zijn regering meer steun gekregen van zijn burgers, voor wie alle schuld voor de ellendige leefomstandigheden hen opgelegd worden door de VS en zijn vrienden. Er is weinig uitzicht op verbetering te zien zolang de VS de golfpartij in het Midden-Oosten blijven domineren. Men kan zich soms de vraag stellen of Saddam Hussein werkelijk af wil van de sancties, daar zij hem sterkt in zijn binnenlandse positie   en in de Arabische landen onder de bevolking een grote sympathie oplevert. Het is gekend dat in de Arabische wereld meer en meer stemmen opgaan om een einde te eisen van de opgelegde economische sancties tegenover Irak en andere Arabische staten. Ze zijn van oordeel dat deze sancties het Iraakse volk onterecht nog langer doet lijden. Door de opgelegde en gehandhaafde boycot bereiken we alleen maar dat bij de Arabische volkeren een grotere afkeer en vijandigheid tegenover het westen ontstaat. We moeten ons dan ook niet verwonderen dat in dergelijk klimaat het islamitisch fundamentalisme een gretig gehoor vindt..

Isolement

Anderzijds moet men ook rekening houden dat de Iraakse regering het probleem nu op de voorgrond brengt, omdat er zich in de regio een zekere concurrentiële wedloop aan het ontwikkelen is. Twee paria-staten Irak en Iran wedijveren om uit het isolement te geraken waarin de VS politiek van “dual containment” hen gedreven heeft, en om zich terug als regionale grootmacht op het voorplan te werken.Ook is de strijd rond de aanwezigheid van de Amerikaanse inspecteurs in de “UNSCOM” maar een bijzaak,of ze er zijn of niet.de VS bepaalt de gang van zaken in de ploeg ter plaatse, zij bepalen wat er naar buiten gaat en welk lied de Australische teamleider zal zingen. Tot op heden hebben we in hun verklaringen veel verdachtmakingen en mogelijke nefaste intentie van de Iraakse-regering gehoord, maar veel concrete bewijzen hebben we nog niet mogen zien.

Het optreden van de VS-inspecteurs in de “Unscom” getuigt zeer dikwijls van arrogantie tegenover de Irakezen en het stellen van hun veto tegen iedere poging een meer genuanceerd en constructief bericht naar buiten te brengen dat zou moeten toelaten een einde te stellen aan de ontberingen   van het Iraakse volk. De “Unscom” moet haar standpunt niet justifiëren, er is geen enkele controle over het werk van het inspectieteam en de juistheid van haar rapporten.

Voor de VS en vrienden, zal Irak zolang blijvend verzwakt worden tot het zich onderwerpt aan het westen en de VS-hegemonie.

De regio

Wanneer we de ontwikkeling in het Midden-Oosten nader ontleden, dan zien we dat niet alleen Saddam Hussein er met vuur speelt. Zo is het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse autoriteit op sterven na dood, in Afghanistan is er het Taliban-fundamentalisme, Turkije kan ongegeneerd en zonder dat iemand er maar iets tegen onderneemt op Koerdenjacht gaan in Noord-lrak, waarbij Damascus en Teheran bij dit gevaarlijk spel betrokken raken.Deze gewapende conflicten passen zeer goed in het VS-concept van “pax-americana” voor het Midden-Oosten, ze speelt dit scenario om alle aandacht op Irak te trekken, zo spreekt men minder over haar dubieus optreden in het Israëlisch-Palestijns conflict, waar ze steeds het optreden van Israël probeert goed te praten en uiteindelijk steunt.

Wat nu de ontmanteling van de militaire slagkracht van Irak betreft, zijn de meeste waarnemers het erover eens dat van Bagdad nu geen enkel gevaar uitgaat voor zijn buren.Trouwens de Veiligheidsraad en meer speciaal de vijf vaste leden, moeten toch in staat zijn de staat van militaire wapen-ontmanteling in te schatten, ze waren toch in de jaren tachtig de grote wapen-leveranciers van Saddam Hussein. Ze weten toch wat tijdens de golfoorlog is vernietigd, wat hun inspecteurs na het conflict hebben ontmanteld en vernietigd, ze lopen er per slot van rekening reeds zeven jaar rond en we mogen aannemen dat ze daar niet op vakantie zijn.

Hun argument dat Irak nog steeds chemische wapens zou kunnen aanmaken, moeten we met alle voorbehoud ter kennis nemen. Men kan vele stoffen die men dagelijks gebruikt zeer vlug tot chemische wapens omvormen op voorwaarde dat men over de nodige lanceer-infrastructuur beschikt. Trouwens de VS moet op dit terrein niet zo hoog van de toren blazen, ze hebben Saddam Hussein het voorbeeld gegeven in Vietnam toen ze in de strijd tegen de Vietcong een massa chemische stoffen over het land uitstrooide, dat was zeker en vast geen poedersuiker om het landschap aantrekkelijker te maken en te verfraaien . De Vietnamese bevolking lijdt nog altijd onder de gevolgen van deze strooibeurten. De VS heeft zich tot op heden nog niet verontschuldigd voor deze daden, laat staan enige vorm van schadevergoeding uitbetaald. Nooit heeft men de VS voor een internationale instantie ter verantwoording geroepen voor de inzet van deze chemische stoffen tijdens hun optreden in de Vietnamese oorlog.

Internationaal recht

Men kan zich de vraag stellen of het optreden van de VN na het conflict en na de herinstelling van de soevereiniteit van Koeweit wel in overeenstemming is met het volkenrecht. Verliezen we toch niet uit het oog dat volgens het geldend volkenrecht, het ten val brengen van een regering van een soevereine staat of de heroriëntering van de nationale politiek niet toegelaten is, bijgevolg illegaal en een inbreuk op het internationale volkenrecht. Het is het soevereine recht van de Iraakse bevolking zijn eigen leiders te kiezen, of dat ons bevalt of niet. Maar ja juridische argumenten is voor de VS, die in de VN-Veiligheidsraad de eerste viool spelen,niet het hoofdprobleem voor het opleggen en handhaven van boycot sancties en de steeds maar verslechtering van de leefomstandigheden van de Iraakse bevolking.

Hierdoor bevindt zich de bevolking meer en meer tussen hamer en aanbeeld, aan de ene kant wordt het onderdrukt door de dictatoriale regeer-methode van de eigen regering en anderzijds wordt ze door de VN uitgehongerd. Men kan dit spreekwoordelijk nemen, de gepubliceerde statistieken van de VN-dochterorganisaties en het Internationaal Rode Kruis liegen er niet om. Het staat ontegensprekelijk vast dat er meer slachtoffers zijn gevallen door de boycot dan in de golfoorlog. De ziekenhuizen hebben geen plaatsen meer om te genezen maar om te sterven als gevolg van ondervoeding, de artsen staan er machteloos bij daar ze niet over de nodige geneesmiddelen en een degelijk nog functionerend medische infrastructuur beschikken die niet ingevoerd kan worden vermits ze onder het embargo vallen. Op het platteland is de toestand nog erger en de laatste vijf jaar is het nog zorgwekkender geworden.

Ambtenaren van het Zweedse Rode Kruis ter plaatse beklagen er zich regelmatig over te moeten vaststellen dat de VN en de VS voedsel als politiek wapen gebruiken tegen de Iraakse bevolking.De voorzichtigheid in hun uitlatingen kennende van de Rode Kruis mensen ter plaatse moeten we ons toch bewust zijn van de ernst van de situatie.

Men kan zich de vraag stellen, hoe moet men politiekers, regeringen en internationale instellingen noemen, die een volk voedsel, medische zorgen en menswaardigheid ontzeggen, waardoor duizenden burgers omkomen? Is dat niet een vorm van genocide ?

De inzet van voedsel als politiek wapen en machtsinstrument, daarvan getuigt de aangenomen VN-resolutie 1134. Is het niet de tijd dat men iets onder-neemt om de werking van de VN-Veiligheidsraad te herzien en duidelijk aan de VS laat verstaan dat het VN-beleid niet in het Witte Huis noch in het Amerikaanse Congres kan bepaald worden.

Antoine Uytterhaeghe 28.11.97