Minister van Buitenlandse Zaken L. Michel hield op 25 september z’n toespraak voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties

Minister Michel:

(L Michel verwijst naar de twee jonge Guineërs die dood werden aangetroffen in het landingsstel van een Sabenavliegtuig.)

“Dit drama brengt ons bij de rauwe realiteit van de onevenwichtige ontwikkeling. Een miljard 300 miljoen vrouwen en mannen leven of trachten te overleven met minder dan een dollar per dag: 840 miljoen onder hen, waarvan 160 miljoen kinderen, lijden dagelijks honger en aan ondervoeding. Erger nog, 260 miljoen kinderen gaan niet naar de lagere of middelbare school omdat ze er de middelen niet voor hebben. 250 miljoen kinderen gaan werken in plaats van op de schoolbanken te zitten. (…) Om de strijd tegen de armoede effectief te maken en opdat het gevecht voor de emancipatie z’n vruchten af zou kunnen werpen, moeten we durven kritisch de mechanismen onderzoeken van de economische fluctuaties die financiële spanningen veroorzaken. Hun sociale gevolgen wijzen op een reusachtige uitbuiting van de zwaksten door krachten die dikwijls onpersoonlijk zijn en bijna niet te omschrijven zijn.

Daarom zijn wij ervan overtuigd dat het in deze geglobali-seerde wereld er op aan komt om het politieke weer de bovenhand te geven. We moeten zonder bijgedachten een nieuwe politieke wereldorde scheppen. De Verenigde Naties moeten krachtiger worden en meer coherentie vertonen in functie van de economische en sociale ontwikkeling. (…) De rechten van de mensheid moeten boven het geldgewin staan.

Afrika

(…) Wij, Belgen, hebben instinctief interesse voor het lot van Centraal-Afrika; zowel op politiek vlak, als economisch en qua ontwikkeling. België moet de banden met deze regio opnieuw aanhalen die uit z’n geschiedenis en z’n ‘expertise’ voortspruiten. Dit houdt voor ons ook verantwoordelijkheden in, die mijn regering zeker coherent op zich wil nemen. Ik denk meer bepaald aan de dubbele opdracht van de Verenigde Naties als organisatie voor ’t behoud van de vrede, en als organisatie die de ontwikkeling voorstaat. Maar ik denk ook aan de problematiek van de mensenrechten, waar mijn regering bijzonder gevoelig voor is. (…)

We zullen moeten denken aan een reëel partnership met de landen van Centraal-Afrika. Dergelijk akkoord (…) wil een onderdeel zijn van een werkelijke samenwerkingsstrategie. Via de steun van de grote financiële organismes moet men de economische werktuigen van deze landen kunnen reactiveren en hun sociale en democratische ontwikkeling kunnen valoriseren. In onze ogen is dergelijk partnership gebaseerd op een vrijwillige en respectvolle samenwerking van elk van de ondertekenende landen. Het is hierbij uiteraard uitgesloten dat dergelijk pact zou kunnen worden geïnterpreteerd als een neokolonialistische poging van voogdij over deze regio. (…)

Georges Spriet

Een mens staat toch soms te kijken. De politieke wereld van de “meest ontwikkelde” landen, het rijke westen zeg maar, is nu al jaren beslissingen aan het nemen waarbij ze zichzelf nog meer ondergeschikt maakt tegenover ondernemers en banken. De politieke macht wordt teruggedrongen tegenover de economische krachten. Het is bon ton om het idee openbare dienst te verguizen. Trouwens overal wordt er geprivatiseerd. Interessante economische sectoren worden goedkoop verkocht aan privé-machtsgroepen. Overheidsinitiatief lijkt wel een schunnig woord geworden. Alles moet “efficiënt” zijn, “rendabel” en “competitief”: de wetten van de kapitalistische markteconomie moeten overal doorgang vinden. Onze politieke leiders beslisten in Maastricht dat de Europese Centrale Bank zou geleid worden door technocraten op wie de politieke wereld geen invloed meer kan uitoefenen. Beurs en markt bepalen alleen het monetair beleid.

Onze beleidsmensen verroerden geen vin destijds, bij de onderhandelingen van het Multi-lnvesteringsakkoord (MAI). Ze waren op weg om te beslissen dat transnationale ondernemingen in niks mochten gehinderd worden. Gelukkig was er een combinatie van Frans “cultureel verzet” en alertheid bij een deel van de civiele maatschappij om de zaak binnen de OESO te kelderen. Maar eind van het jaar staat een en ander weer op de agenda in Seattle, nu van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

En nu komt onze kersverse minister van Buitenlandse Zaken een pleidooi houden om de politiek suprematie over het economische te geven. Ware het niet zo’n ernstige zaak we zouden in een schaterlach uitbarsten. Maar goed, we kijken met zeer veel aandacht naar het optreden van België in Seattle.

Afrika

België kocht een groot deel van Centraal-Afrika over van haar koning Leopold II. Hijzelf, en nadien ook de Belgische regering, waren verantwoordelijk voor onnoemlijke gruwelijkheden in Congo. Wij hebben daar massamoorden op onze kerfstok. We hebben de rijkdom van dat land gebruikt ter eigener voordeel en ontwikkeling. Als bij de onafhankelijkheid een progressief nationalist aan het bewind komt, doen wij er alles aan om hem te elimineren. De Verenigde Naties zijn medeplichtig. België speelt z’n eigen rol in de moord op Lumumba. Wij zijn jarenlang de beschermengel van een bloedig dictator, die de bodemschatten van zijn land uitverkoopt. Vandaag gaan we een beroep doen op onze ‘historische banden’ en onze ‘expertise’ om een partnerschip aan te gaan? De eerste paragraaf van elk partnership zou minstens uit excuses moeten bestaan voor het ‘misdadig historisch’ ‘aspect’ van ons optreden in die regio. En men zou bereid moeten zijn om samen te werken met die politieke stromingen die in de eerste plaats de ontwikkeling van het land zelf voorstaan, en niet het land alleen maar ten dienste van de “wereldhandel” willen stellen. We zouden al kunnen beginnen met de oorsprong van de diamant absoluut te garanderen…

Het recht op humanitaire inmenging

(…) De interventie van de NAVO heeft voor een gevoelige versterking gezorgd van het idee dat morele en ethische beschouwingen belangrijker zijn dan het klassieke concept van de nationale soevereiniteit in de internationale relaties. Als er een les is die de VN uit de 20^ste eeuw moet trekken dan is het wel het begrip dat een staat zich niet kan verschuilen achter het principe van “geen inmenging in binnenlandse aangelegenheden” als deze staat z’n eigen bevolking massacreert. Dergelijk juridisch formalisme zou er uiteindelijk op neerkomen toe te geven, – zoals de VN-baas in Kosovo Bernard Kouchner het stelde -, dat het “wettelijk is, weze het onelegant, om z’n eigen bevolking uit te moorden”. (…)

Dat de VN niet z’n rol heeft kunnen spelen heeft niet zozeer te maken met meningsverschillen over de grond van de zaak, dan een heuse kloof tussen voorstanders van het recht op humanitaire inmenging en de verdedigers van het traditionele juridisch systeem dat gebaseerd is op de nationale soevereiniteit.

België vindt het erg jammer dat een mogelijk dubbel veto de formele hindernis vormde die echt haaks stond op de extreme urgentie van het probleem. Wij durven hopen dat dit gebruik van geweld zonder toestemming van de Veiligheidsraad geen ‘precedent’ inhoudt. De wereld heeft een internationaal juridisch systeem nodig ter vervanging van de wet van de sterkste. Daarom hopen we dat we met resolutie 1244 terugkeren naar de internationale legaliteit

Kosovo

“Morele en ethische beschouwingen verdringen het principe van soevereiniteit van een land.” Nee, meneer de Minister.

En eigenlijk zegt u het zelf. Het is de macht van de sterkste, die zich bedient van morele en ethische dekmantels, om het principe van soevereiniteit van een land aan te vallen. De globalisering,- de huidige uitweg van de kapitalisten om winsten te vergroten en kapitaal te accumuleren -, is de vijand van elke soevereine staat. Dat bewijst de hardnekkigheid van de belangenverdedigers van de transnationale ondernemingen in bijvoorbeeld de MAI-onder-handelingen. De internationale financiële instellingen zijn al jaren bezig de economische soevereiniteit van landen aan het afbreken. Overal worden dezelfde vuistregels opgelegd als voorwaarde voor kredieten: privatiseringen, terugdringen van de overheid, grenzen open. Sedert het einde van het reëel bestaande socialisme, is de nood om ook de politieke soevereiniteit af te breken, in functie van een vlottere overheersing door investerings- of handelskapitaal, ernstig toegenomen.

Dat is, schreven wij hier voorheen al, in onze ogen de betekenis van de nieuwe NAVO-strategie.

Maar misschien domineert “Mario-superkritikaster” veel te veel mijn klavier, en moeten wij u gewoon op uw woorden nemen. Op basis van morele en ethische waarden zal onze regering eerlijke handelsrelaties (te beginnen met goede prijzen voor grondstoffen) bewerkstelligen? Of misschien dat een kleine absolute minimum: een Tobin-taks op het immense internationale kapitaalverkeer ?