F 0 R M 0 S A
De regering van Peking treft voorbereidingen om Tsjang uit zijn laatste schuilplaats te verdrijven.De Verenigde Staten,die Tsjang financieel -re-onthouden en met hun vloot in de straat van Ferme-sa patrouilleren,hebben-de wereld rond gedaan, dat zij zullen ingrijpen.
Tevens zijn nog enkele kusteilanden in handen van Tsjang gebleven. Dat deze eilanden – met inbegrip van Kemoi en Matsoe Chinees zijn, wordt door niemand ontkend. Anders is het gelegen met Formosa. Zowel de Engelse als de Amerikaanse regering betwisten dat Formosa Chinees zou zijn.

Laat ons daarom eerst deze vraag onderzoeken. Van de acht millioen inwoners van Formosa zijn 97% Chinezen. De Chinezen hebben zich op dit eiland gevestigd in de 9de eeuw. Van. in de l4ae eeuw is Formosa ingedeeld bij de Chinese vastelandsprovincie Foekien.In 1895 wordt het eiland door Japan op China veroverd. Op de Kairo-Conferentie van december 1943 wordt besloten dat Formosa na de oorlog terug aan China komen zal. In 1945 wordt dat opnieuw overeengekomen in Potsdam. In de acte van capitulatie van Japan wordt het nogmaals bevestigd. Onmiddellijk na de Japanse overgave wordt de Chinese souvereiniteit op het eiland doorJTsjang-Kai-Sjek waargenomen. Het Amerikaanse Staatsdepartement verklaart in december 1949:”Formosa maakt politiek, geografisch en strategisch deel uit van China”. En begin 1955 wordt door de Amerikaanse Senaat het verdrag tussen de U.S.A. en Tsjang bekrachtigd. Officieel heet dat een pakt te zijn “tussen de regeringen van de U.S.A.en van de Chinese Republiek.” Het pakt wordt afgesloten met het doel Formosa onder het bewind van “de regering der Chinese Republiek” te houden. Ons dan tornen vertellen,dat Formosa niet Chinees is, is eenvoudig te dwaas om los te lopen.

De conclusie ligt dus voor de hand: het optreden der Verenigde Staten rond Formosa is een gewapende interventie in Chinese binnenlandse aangelegenheden.
F.Dülles beweert,dat Formosa noodwendig is voor de verdediging van de U.S.A. Nu ligt Formosa op ongeveer 900 Km. van Amerika en op ongeveer 200 Km. van het Chinese vasteland. Om die reden is het dan ook begrijpelijk,dat Peking het bezit van het eiland als een strategische noodzakelijkheid beschouwt, te meer daar het Chinese vasteland sinds jaren met Amerikaanse vliegtuigen van uit Formosa gebombardeerd wordt en bovendien Tsjang om de maand proclameert> dat de invasie van het Chinese vasteland zijn opperste doel is.

DE U.S.A. DREIGEN GEÏSOLEERD TE WORDEN

Op een zeker ogenblik leek het er naar alsof de oorlog om Formosa ging ontketend worden. Maar toen gebeurde wat wij reeds meermaals in de loop van de laatste jaren konden noteren s nu een wereldoorlog weer als een onmiddellij ke bedreigi n g v, verscheen, was er precies voldoende reactie in de wereld om het gevaar te bezweren.

De Engelse regering remde, zij het doorheen een zeer dubbelzinnige houding. Canada, Australië en Nieuw-Zeeland lieten weten, dat ze niet meededen.De West-Europese regeringen spraken zich niet openlijk uit, maar in stilte maakten zij het Washington duidelijk, dat hun volkeren niet bereid waren om voor Tsjang te sterven. India, met Nehru, sprak consequent de taal van de vrede. De U.S.A. stonden geïsoleerd.

Sindsdien is deze evolutie in versneld tempo verder gegaan. Attlee verklaarde onlangs: “Geen enkele Engelse regering zal deelnemen aan een oorlog om Formosa. “De jaarlijkse vergadering van de Britse coöperatieven,die millioenen leden tellen, veroordeelde de Amerikaanse politiek inzake Formosa.als “provokant en gevaarlijk voor de wereldvrede. De Canadese minister Pearson zegde voor enkele dagen dat “China naar de U.N.CV of de U.N.O, naar China moet gaan”. De Franse- premier Faure dringt aan op erkenning van Peking.

OMMEKEER IN AZIË

Maar vooral in Azië verliest Amerika met de dag aan prestige. Dat zien we in Japan. De verkiezingsoverwinning van Hato-yama was een uiting van anti-Amerikaanse stemming’. In Japan werden door de vrouwen alleen meer dan 30 millioen handtekeningen tegen de atoomwapens Ingezameld, terwijl vele Zakenlieden hunkeren naar hernieuwing van de afzet In China ! Dat zien we in Vietnam. Tussen Moord en Zuid is het nu vrede. Maar in ‘t Zuiden is men onder elkaar aan ‘t vechten geraakt en de Amerikaanse inmenging is er de voornaamste oorzaak van.

Dat werd bewezen door de conferentie van Nieuw-Dehlis op 6 April zijn aldaar uit 16 Aziatische landen afgevaardigden samengekomen in “niet-officiele conferentie”. Als uitgangspunt van al de besluiten werd hier het princiep der vreedzame coëxistentie gesteld, zoals het reeds vroeger tussen Tjoe-En-Lai en Nehru in vijf punten omschreven werd. De conferentie sprak.zich uit voor het gecontroleerde verbod van atoomwapens en stelde voor, dat in gans Azië de 6de Augustus 1955, tiende verjaardag van het bombardement van Hiroshima, zou herdacht worden, Verder eis.te de conferentie de terugtrekking van de Amerikaanse strijdkrachten uit Formosa en de Chinese kustei-ianden en stelde zij een conferentie van tien voor om de kwestie Formosa te regelen. Hetzeilfde werd voorgesteld inzake Korea * Ten slotte werd het kolonialisme in Azië en Afrika gelaakt en werd er “volledige vrijheid” voor die volkeren opgeëist.

Ondertussen heeft de Conferentie van Bandoeng een aanvang genomen s 29 Aziatische en Afrikaanse landen zijn hier vertegenwoordigd, of een bevolking van ongeveer 1.400.000.000. Dergelijke bijeenkomst, zonder aanwezigheid van de “Westerse machten” heeft zich nog nooit in de geschiedenis voorgedaan.

Wij wagen ons niet aan voorspellingen omtrent de resultaten. Maar zonder twijfel zullen de resoluties van Dehli hier van invloed zijn en de bijeenkomst op zichzelf is reeds een enorm resultaat ten bate van de vrede. Want het blijkt, dat de volkeren van Azië en Afrika zich bewust geworden zijn van hun waardigheid.

KENTERING IN AMERIKA

Over ‘t algemeen zijn wij zeer slecht ingelicht betreffende het “Andere Amerika”, over het niet-officiele Amerika, over de strijd van deze Amerikaanse burgers, die zich verzetten tegen de gevaarlijke oorlogsdrijverij. Niettemin worden de echofs talrijker over het optreden van bewuste en moedige mensen in de U.3.A. Vooral de stem van geleerden, die halt roepen aan de experimententen in de Nevada en die waarschuwen voor de bewapeningswedloops dringt tot ons door. Maar ook andere gegevens zijn voorhanden, die ons toelaten tot een langzame kentering in de openbare opinie te besluiten.

Indien de Verenigde Staten met hun politiek van oorlogsvoorb
ereiding in de wereld geïsoleerd geraken, dan is het bizonder bemoedigend vast te stellen dat in de U.S.A. zelf de oorlogsdrijvers langzaam naar de isolatie gestuwd worden. Uitdrukking daarvan vinden wij in verklaringen van zeer gezaghebbende leiders,

Is het niet kenschetsend,   dat de democratische leiders in Amerika de Eisenhower-administratie hoe langer hoe duidelijker beginnen aan te vallen over haar avontuurlijk, onvoorzichtig en onbezonnen met-de-vuist-op-de-tafel-slaan?

Arthur H.Dean, gewezen speciaal ambassadeur der U.S.A. xn Korea, meent dat zijn land China zou moeten erkennen m ruil voor “geschikte concessies’ … de huidige omstandigheden, schrijft hij , hebben wi j het hoof d te bieden aan een onvermijdelijke afvalligheid van bevriende landen in de U.N.O. En aldus lopen wij het gevaar zonder enige compensatie en onze-strategische posities en ons prestige te verliezen”.

De democratische senator Hunphrey stelt met angst vast: -Bijna de helft van de wereldbevolking zal vertegenwoordigd zijn op de conferentie van Bandoeng en wij zijn er van uitgesloten”. Senator Stansfield uordt door dezelfde angst aangegrepen. Gouverneur Harriman van New York klaagt er bitter over, dat de U.S.A.-politiek inzake Fornosa geen rekening houdt met de problemen van onze bondgenoten in Azië en EuropaS:. Hij voegt er nog aan toe: “telkens een Amerikaan de atoomsbel in Azië zwaait en spreekt van Aziaten tegen Aziaten te laten vechten, verliezen wij vrienden onder de buitenstanders”. Senator Kerr heeft een oproep gericht tot president Ei-senhoweromin geen geval atoomwapens te gebruiken, moest het tot gewapend konf likt over de Chinese eilanden komen. Hij wijst er op,dat de atoomwapens zeker geen U.S.A.-monopolio moer zijn en dat zijn land “zeer kwetsbaar is”. Hij stelt bovendien vast dat een atoomoorlog “de wereldopinie, tegen ons zou doen opstaan”.

Maar bizondere indruk heeft voorzeker Aldai Stevenson gemaakt met zijn scherpe eritiek op de Eisenhower-administratie. Hij noemt de politiek van Dulles “bluff?’ en “uitzinnige woordenkramerij van aard het vertrouwen der bondgenoten der Verenigde Staten te ondermijnen. Truman heeft iets gelijkaardigs  gezegd, maar uitdrukkelijker en brutaler.   Deze maal werden Eisenhower en Dulles getroffen. Onmiddellijk hebben zij een zekere koerswijziging aangekondigd, een terugkrabbelen in feite.

Dulles die de dag te voren nog dezen gegispt had, die een “populair verlangen naar vrede ten allen prijze” wilden aanmoedigen, veranderde van toon. Volgens A.P.P. deed hij “onrechtstreeks een oproep tot communistisch China opdat dit zou instemmen met een wapenbestand, zonder daarom zijn aanspraken op Formosa en de kusteilanden te moeten prijsgeven. “Verder verklaarde de staatssecretaris letterlijk* “Wij beschouwen Kemoi en Matsoe niet als. onontbeerlijk voor de verdediging van Formosa, maar wij willen ons niet binden door te verklaren, dat we ze niet zullen verdedigen”.

Gelijkaardig dubbelzinnige uitlatingen brengt ons “Associated Press” vanwege de President. Zij geven de indruk, dat de regering der UvS.A. zich uit het wespennest van Formosa zou willen terugtrekken.

Zeker, het is alles in zeer dubbelzinnige termen opgesteld. Mogelijk staan we hier voor het begin van een waarachtig voorzichtige politiek? Mogelijk is het enkel een maneuver om de slechte indruk in het land en daarbuiten enigszins weg te wissen. In alle geval is het een bewijs, dat ook de regering der Verenigde Staten rekening houden moet met de vredesstroming bij de volkeren.

Vrede maart 1955