Praten met mr. P. Bekaert (internationaal waarnemer)

Mr. P. BEKAERT is een advocaat, die tegelijk ook mensenrechtenactivist is. In pers en tv is hij geen onbekend figuur en evenmin voor “Vrede”. In oktober behoorde hij tot de groep internationale waarnemers op het proces tegen de drieëntwintig koppen tellende leiding van de Baskische partij Herri Batasuna

• Kan u in de traditionele “twee woorden” zeggen waarover het gaat?

Herri Batasuna is een links-nationalistische partij in Baskenland ,die naar autonomie streeft. Ze hebben geen voorzitter,wel een collectief bestuur, democratisch verkozen, dat de “Mesa” (tafel) noemt. Naar aanleiding van de parlementaire verkiezingen van 1996 heeft de Mesa besloten een video te verspreiden van de Eta. Daarop zijn drie Eta leden te zien, die een vredesvoorstel aan de Spaanse regering doen. Noch regering, noch pers hebben ooit gereageerd. Die video werd verspreid via diverse kanalen zoals voordrachten, conferenties, meetings en ook individueel. In 1996 is de Mesa daarvoor aangeklaagd door het openbaar ministerie omwille van zogenaamde banden met gewapende bendes, “collaboration con bandas armadas”. Daarbij komt dat ze ook vervolgd worden voor twee perscommuniqué’s na twee aanslagen. Een dagblad publiceerde, buiten hun wil om, een interne nota waarin ze de strategie van de partij uiteenzetten. Ze worden dus niet vervolgd voor het plegen van materiële daden of het leveren van wapens, enkel voor het verspreiden van een bepaalde opinie.

• Hoe kwam u daar als observator terecht?

Zoals u weet ben in ik 1979 op observatiezending geweest in Baskenland in opdracht van de “Liga voor Mensenrechten”. ‘k Heb in ’84 ook twee Eta-militanten verdedigd voor het Hof van Beroep in Antwerpen en in 1996 het echtpaar Moreno Garcia. Zo beschouwt men mij dus in Baskenland als mensenrechtenactivist, als advocaat, die de Baskische zaak kent. Met een vijfentwintigtal anderen, juristen en/of deskundigen werden we dus als observatoren uitgenodigd.

• Uit welke hoek kwamen die waarnemers?

Men spreekt niet over ideologie, ze kwamen uit alle hoeken, Mgr. Gaillot, Germain Dufour van Ecolo, een socialistisch afgevaardigde. Niet de ideologie was maatgevend wel het engagement op vlak van mensenrechten.

• En wat drijft hen voor de Basken op te komen?

Ik wil duidelijk stellen dat ik niet opkom voor de Basken als dusdanig, zoals u weet ben ik sinds 1975 actiefin de Liga voor Mensenrechten en heb mij met meer ingelaten dan volksminderheden. Vraagt men mij morgen – ik zeg maar wat – naar Parijs of Berlijn te reizen, dan ga ik daar heen. Hier gaat het om een zeer uniek feit in de Europese Unie, waarbij het collectieve bestuur van een politieke partij voor een rechtbank gedaagd wordt voor het uiten van een politieke mening. We staan hier ook voor een inbreuk op de scheiding van de machten, een beknotten van de rechten van een wettig gekozen democratische partij.

• Wat is in Baskenland nu, wat H.B. betreft, de huidige stand van zaken?

Het proces heeft een vijf weken in beslag genomen, waarvan ik een zevental dagen aanwezig was. Niet altijd op het proces omdat er niet elke dag een zitting was. Wanneer ik op 6 oktober aankwam was de sfeer grimmig en gespannen. Na het horen van de pleidooien had ik mijn twijfels over het inmiddels uitgesproken vonnis, zeven jaar gevangenis voor alle beklaagden. De advocaten hebben vnl. juridisch en niet politiek gepleit. De veroordeelden hebben beroep aangetekend.

• Verstaat u Spaans?

Voldoende om de juridische draad te volgen en beter dan iemand die gewoonweg Spaans kent.

Het is ook belangrijk te zeggen dat alle 23 tijdens het vooronderoek in voorhechtenis genomen werden en op borgsom vrijgelaten. Elke gerechtsdag moesten ze van Bilbao komen ,wat neerkomt op 800 km.Op zichzelf een schending van mensenrechten.

Om bij een partij te blijven, die zich voor de zaak van de Basken heeft opgeworpen, de V.U., ze bleef afzijdig. De V.U. heeft formeel een uitnodiging gekregen als observator aanwezig te zijn. Ze zijn verbonden met een afscheuring van de PNV en zijn niet gegaan. Alles bij mekaar vond ik het goed dat er bij de observatoren nauwelijks politici aanwezig waren.

• Wat is nu de situatie op vlak van de mensenrechten in Baskenland?

Leden van de Guardia Civil zijn veroordeeld in Bilbao omdat ze mensen gefolterd hebben. Politieke gevangenen 5 a 600 worden zo ver mogelijk verwijderd: de Canarische eilanden, de Spaanse enclave in Marokko, het zuiden van Spanje. Nu is er ook een hoorzitting geweest in Gene van de “Commissie tegen foltering”, waar men Spanje ter verantwoording riep voor de “incommunicado”, waarbij een verdachte noch rechter, noch advocaat ziet. Dan gebeuren meestal de grootste misbruiken.

–     Is er een sociaal-economische verklaring voor het Baskische probleem?

Baskenland was economisch welvarend. Er zijn er die beweren dat Baskenland een tijd gaat verarmen. Jeugdwerkloosheid is groot en veroorzaakt straatgeweld. Men zegt ook dat de grootste Bank in Spanje “de Bank van Bilbao en Biscaye” is, en dat ze precies gericht is tegen separatisme en zelf bescherming van Baskenland en dat ze in handen is van de PNV .

Ik zie eerder het klassiek scenario van Koerden, leren en Basken, die gekoloniseerd, betutteld voelen. Vergeet niet: 36 miljoen Spanjaarden en 3 miljoenen Basken.

–     Mr. Bekaert, we danken u voor dit gesprek.

(opgenomen door J. Olsen).