Boeken in Vrede
driemaandelijks tijdschrift bibliotheek Jan Verwest
Vrede vzw Galgenberg 29 9000 Gent
tel 09 233 46 88 fax 09.233.56.78 e-mail vrede@ngonet.be
internet http:/Avww. democratisch-links. Be/vrede
november-december ’98; 3dejaargang nr 4
afgiftekantoor GentX
v.u.: Georges Spriet F.Bernierstraat 29 1060 Brussel
Ten geleide
Deze nieuwsbrief brengt u op de hoogte van de nieuwste aanwinsten in onze bibliotheek ‘Jan Verwest’. Een aantal boeken bespreken we inhoudelijk, andere stellen we gewoon aan u voor met een korte beschrijving.
Ons boekenaantal groeit gestaag. We hebben nu al meer dan 5500 titels in de computer gerepertorieerd, en bovendien nog een kleine 1600 artikels uit Internationale spectator, Le Monde Diplomatique, Vrede e.a. tijdschriften.
Internet
Vrede vzw is al een tijdje aangesloten op het internet. Meer en meer beginnen personeel, vrijwilligers en bibliotheekbezoekers de waarde van het internet voor het opzoeken van informatie te ontdekken. Vrede heeft intussen een lijst met interessante websites aangelegd met een schat aan informatie over wapenhandel, politieke ontwikkelingen in diverse landen, mensenrechten, vluchtelingen, enz. Wij willen de drempel voor de bibliotheekbezoeker zo laag mogelijk houden. U kan bij ons op het internet surfen voor 50 fr. per kwartier. Wij helpen u graag uw weg vinden. Kom gerust langs.
Als je in de bibliotheek, op school of universiteit of thuis zelf te kunnen internetten kom dan gerust ’s kijken op www.democratisch-links.be/vrede of op www.cocosngonet.be
Syrië
Er verschijnt weinig over Syrië in ons taalgebied. Gelukkig is er de Landenreeks die op een toegankelijke manier telkens een nieuw land belicht. Syrië is een van de parialanden die onze wereldrijk is. Het is een etnisch-religieus lappendeken en een product van de beruchte Sykes-Picot-akkoorden uit 1916 toen Frankrijk en Engeland het Arabische deel van het Ottomaanse Rijk onder mekaar verdeelden. Vandaag ligt Syrië geklemd tussen Israël en Turkije, twee bondgenoten van de VS die in 1996 een militair samenwerkingsakkoord hebben afgesloten. Jammer dat hierover in het boekje niets staat.
Waar het boekje wel uitgebreid bij stil staat, is de figuur van president Assad, een officier die zijn politieke carrière startte als actief lid van de Ba’th-partij. Assad greep de macht in 1970. Hij streefde ernaar zoveel mogelijk macht in zijn persoon te concentreren en koos voor een nieuwe grondwet waardoor Syrië een ‘democratisch, socialistische volksstaat’ was geworden. Hij verstevigde zijn machtsbasis door de hoge politieke posten aan familie- en clanieden te verdelen. De macht heeft hij tot nu kunnen handhaven doorberoep te doen op de beruchte veiligheidsdiensten, de Mukhabarat, die verantwoordelijk wordt geacht voor heel wat schendingen van de mensenrechten.
Zoals steeds in de landenreeks is er ook aandacht voor de buitenlandse politiek, economie en sociale kwesties. Een mooi portret van een land met veel gezichten.
Ludo De Brabander
Syrië. Landenreeks. Den Haag/Amsterdam/Brussel, Koninklijk Instituut voor de Tropen/Novib/NCOS, 1997, 73p.
Oslo en de Palestijnen
In 1993 sloten Israël en de Palestijneneen vredesakkoord onder bemiddeling vande Noren. Voorde PLO betekende het akkoord de definitieve erkenning van hun organisatie, diejarenlang het etiketvan een ’terroristische organisatie’ droeg. Intussen zijn we vijfjaar later en is er nog maar weinig van het akkoord (en van Oslo II uit 1995) uitgevoerd. Door de moord op premier Rabin en het aan de macht komen van de conservatieve regering Netanyahu, raakte het vredesproces in het slop. In het boek After Oslo onderzoeken verschillende auteursde resultaten van het akkoord. Hun conclusie is dat het Oslo-proces maar een mager beestje isgeworden. De uitvoering van Oslo I en II zijn immers afhankelijk van de goodwill van beide partijen en daar schort het. Israël is nauwelijks bereid om de verschillende fases van de akkoorden uit te voeren en komt telkens met nieuwe voorwaarden op de proppen. Het vredesproces wordt immers gestuurd door de onevenwichtige balans van macht, in plaats van het principe rechtvaardigheid. Likoed voeltzich in geen enkel opzicht verantwoordelijk voorde letter endegeestvan de akkoorden en volgt in tegendeel een eigen agenda die volledig in functie staatvan de Joodse nederzettingen op de westelijke Jordaanoever. De Palestijnen, zo luidt de conclusie, hebben hun lotte veel verbonden aan het wel en wee van de Arbeiderspartij. Vandaar ook dat Oslo na de verkiezingsnederlaag van deze partij nagenoeg een lege doos is geworden.
Ludo De Brabander
Giacaman G. and Lonning D.J. After Oslo. Newrealities, old problems. London, Pluto Press, 1998, 226 p.
Wapens naar Indonesië
Indonesië ging jarenlang gebukt onder het autoritaire regime van Soeharto. Dit weerhield de westerse landen, ondanks alle lippendienst aan mensenrechten, er niet van het land vol te stouwen met wapens. Het boekdat bij ENAAT (European Network Against Arms Trade) verscheen geeftvan dertien westerse landen een overzicht van de wapenhandel met Indonesië. Daaronder ook een kleine bijdrage over de wapenhandel vanuit België.
LDB
Indonesia. Arms trade to a military regime. Amsterdam, Enaat, 1997, 124 p.
Koerden
In drie van de vier landen waarin Koerdistan is opgedeeld hebben de Koerden voorde gewapende strijd gekozen, omdat hun geen andere keuze meer restte. Zowel in Noord-Koerdistan als in Zuid- en Oost-Koerdistan (respectievelijkin Turkije, Iraken Iran) wordende Koerden
op alle mogelijke manieren gediscrimineerd. Meer dan 8.500 dorpen zijn met de grond gelijk gemaakt of gewelddadig ontruimd. Welk volk van die omvang wordt op dergelijke wijze vernederd? In een boek, geschreven door Veerle Van Beeck, vindt u een uitgebreid politiek en historisch overzicht van de Koerdische strijd. Daarnaast wordt stilgestaan bij alternatieve voorstellen voor een politieke oplossing via dialoog.
LDB
Veerle Van Beeck. De Koerden. Een volk op weg naar zelfstandigheid? Brussel, Koerdisch Instituut, 1998,199p.
sans papiers
Een brochure die de bedoeling heeft een overzicht te geven overde belangrijkste rechten van personen zonder papieren. De brochure heeft die rechten opgedeeld in een aantal tema’s, zoals woning, inkomen, medische hulp, familieleven, politiediensten, gerecht, maatschappelijk leven. Het is in drie talen (Nederlands, Frans en Engels) opgesteld en gebruikt eenvoudige woorden. Het boekje is uitgegeven door het Steunpunt Begeleiders Uitgeprocedeerden en staat onder de eindredactie van N.Vanderschueren medewerkerenjurist van het Steunpunt. Alle teksten zijn geschreven door mensen die dagelijks met vluchtelingen werken. Dezebrochure heefthaarongetwijfelde verdienste maar de vluchtelingen uitOost-Europa kennengeen vandedrie talen waarin het boekje is opgesteld.Nochtans zijn er velen onder hen uitgeprocedeerden alsook slachtoffers van mensenhandel. Een lijst met nuttige adressen en telefoons is erin opgenomen. De prijs van het boekje is bewust laag gehouden (100fr) en is dustoegankelijk voor de doelgroep.
MJVM
Rechtengids mensen zonder wettig verblijf, Steunpunt Begeleiders Uitgeprocedeerden-Rechtengids 1997
Vijf morele dilemma’s
Umberto Eco is vooral bekend door zijn roman “In de naam van de roos”, maar geniet reeds langer faam als literatuurwetenschapper, essayisten ‘opinionmaker’. Vijf morele dilemma’s is een bundeling van essays waarin hij zijn visie op thema’s als oorlog, fascisme, de media, de ethiek van de ongelovige en migratie uiteenzet. De stijl van Eco is zeer onderhoudend en biedt vaak nieuwe en interessante perspectieven, waarmee hij zijn reputatie als toonaangevend cultuurcriticus bevestigt.
Peter
Umberto Eco. Vijf morele dilemma’s. Amsterdam Uitgeverij Bert Bakker.
Libanon
Een boek dat de pretentie heeft het hele Libanese gebeuren op een overzichtelijke en indringende wijze in kaart te brengen, het lijkt onwaarschijnlijk. Maar de auteurdie al eerderschreef over de complexe belangen in de Caucasus kunnen we wel krediet geven voor het wespennest Libanon. De auteurwas jarenlang verslaggever voor de radio vanuit Libanon.
De eerste hoofdstukken gaan overzijn ervaringen voorzien van de benodigde toelichting in historische en politieke context-in de belangrijkste spanningsoorden van Libanon: Oost-Beiroet, West-Beiroet, Zuid-Libanon,de Palestijnse kampen. Daarna volgen hoofdstukken over aparte verschijnselen vande burgeroorlog: mentaal verval bij een oorlogsgeneratie, materieel verval in een oorlogseconomie, het afglijden van die economie naar een internationaal fraude en smokkelcircuit en het Libanese fenomeen bij uitstek, de ontvoeringspraktijken. Het eindigt met het gedetailleerd verslag aan de hand van eigen ervaringen van de crisis vanseptember 1989 en tenslotte zijn eigen gevangenschap en uiteindelijke vrijlating. Dit alles geschreven in een vlotte stijl. Voor wie niet vertrouwd is met de Libanese kwestie kan het een leidraad en aanzet vormen om de huidige heropbouwvan het land sinds 1990 te volgen.
MJVM
Charles VanderLeeuw.Libanon.Devermoordeonschuld, Leuven, Kritak, 1990
Gevangen vluchteling
Dit boek over de detentie van vluchtelingen en illegalen is het resultaat van een reeks hoorzittingen in 1997 georganiseerddoorhetAutonoomCentrumin Amsterdam. Het boek is ook de weerslag van hun werk rond vreemdelingendetentie van de afgelopen zes jaar. Om te zeggen dat deze werkgroep niet over één nacht ijs is gegaan. Naast de artikels geschreven door de medewerkers zijn er ook bijdragen van wetenschappers en juristen en zijn er persoonlijke verhalen van uitgeprocedeerden en illegalen. Het boek wil een aanzet zijn tot kritische discussie over het vreemdelingenbeleid en evenzeer tot directe actie omdat “…discussies en acties hard nodig zijn en onlosmakelijk verbonden met een visie op de ontwikkelingen in de samenleving als geheel”. Een opzetwaar zij grotendeels in geslaagd zijn. Een aanrader voor al wie begaan is met de meest kwetsbare groep in onze samenleving.
MJVM
Grensgevangenen. Een kritiek op detentie van vluchtelingen en illegalen in en gesloten samenleving. Autonoom Centrum, Amsterdam september 1998
Geweld en intellectuelen
De Iraakse dissident Kanan Makiya poogt ons in dit boek te confronteren met de brede werkelijkheid van tirannie in het Midden-Oosten en de afwezigheid van de Arabische intellectuelen om dit aan de kaak te stellen. In dit boek getuigen enkele Arabische en Koerdische mensen over bezetting, vooroordeel, revolutie en geïnstitutionaliseerd geweld. In het licht van deze getuigenissen onderzoekt hij het verzet van de Arabische intelligentsia tegen Saddam Hussein en de Golfoorlog. Het protest van deze Intelligentsiategende uitmoording vande Koerden is een lachertje vergeleken met de massale veroordeling van Saddam door het Westen.
De schrijver gaat ook op onderzoek in Syrië, Saoedi-Arabië, Libanon, Palestina. Geen enkele vorm van geweld werdtijdensde Libanese burgeroorlog achterwege gelaten en hij beschrift de grote culturele desintegratie en vluchtelingenstroom die dit geweld op gang bracht. De schrijver herinnert er ons aan dat er tijdens de jaren ’40 en ’50 liberalen en democraten waren in de Arabische wereld. Maar tragisch genoeg, 1967 verdreef datgene wat van hun gedachtengoed was overgebleven en het geweld ging alleen maarin crescendo naarmatedejaren verstreken.
De schrijver brengt geen politieke en economische analyse. Hij blijft sprakeloos achter: “The mere act of putting such questions on paper frightens me. I have no answers. All I can do is point to the glaring collective failure of an intelligentsia to evolve a language of rights and democracy to supplement the language of nationalism.”(p316)
Ondanks hetgebrek aan analyse van de politieke krachtsverhoudingen heefthetboekde verdienste de intellectuele malaise in de Arabische wereld te identificeren en het te boek te stellen. Anderzijds staat hij ook niet meer alleen.
Ondanks de spiraal van het geweld blijven in Algerije intellectuelen op risico van hun leven de moed opbrengen hun stem te verheffen tegen het geweld van de fundamentalisten: Rachid Boudjedra in zijn ‘Lettre Algériennes’ (1995) en Rachid Mimouni in zijn boek ‘De la barbarie en général et de l’intégrisme en particulier’ (1992). Beiden zijn door het FIS ter dood veroordeeld. Mimouni is in ballingschap in Marokko gestorven. Om protest te laten horen is er moed nodig. De schrijfster Taslima Nasreen uit Bangladesh en Salman Rushdie uit Iran hebben beiden een prijs op hun hoofd staan voor het schrijvenvan boeken.
MJVM
Kanan Makiya. CrueltyandSilence. War, tyranny, uprising, andtheArab World. London, Norton & Company, 1993
Les barbelés de la honte.Marco Carbocci, Nisse et Laurence Vanpaeschen. éditions Luc Pire.
In dit boek getuigen een achttal uitgeprocedeerden die op 21 juli dit jaar uit het gesloten centrum van Steenokkerzeel ontsnapten. Het boekje is een publicatie van ‘Ie Collectifcontre lesExpulsions’. Deze asielzoekers zijn in hun land bedreigd, maar worden hier niet aanvaard. Ze hebben de luciditeit van diegene die niks meerte verliezen hebben behalve hun leven. Semira Adamu is een van de getuigen. Ze gaf haar relaas enkele dagen voor haardood.
Andrei S. Markovits & Simon Reien.Het Duitse dilemma: de rol van het nieuwe Duitsland in de 21ste eeuw. Icarus/Van Reemst Uitgeverij244p.lSBN 90-410-9086
In deze publicatie, die eveneens werd voorgesteld op “Het andere boek” belichten twee Amerikaanse professoren in de Internationale Politiek heden en toekomstvan het “nieuwe Duitsland” door middel van een diepgaande analyse van economische, politieke, sociale en culturele factoren, waarbij vooral de door vele Europese buurlanden gevreesde “Duitsedominantie” aan bod komt.
Gewelddadig conflict en wapenhandel. Noord-Zuid Cahier Wereldwijd/Broederlijk Delen/ NCOS 136 p.lSSN 07779-6641
Dit Cahier bevat bijdragen van 10 verschillende auteurs omtrent gewapende conflicten .wapenhandel, controle op wapenhandel en conflictpreventie. De overkoepelende visie is dat er slechts duurzame vrede kan bestaan wanneer alle volken worden ontwapend.
Krieg und Gesundheid in Kurdistan: Ergebnisse der Sozialmedizinischen Fachkon-ferenz. Kurdischer Roter Halb-mond 165 p.
| samenstelling: redactieraad; R,Hubo,W,Ete LDeBrabander, GJSpriet, |
Verslag van een congres georganiseerd door een vereniging van artsen die actief zijn in Turks-Koerdisch oorlogsgebied en in dienst staan van de Koerdische burgerslachtoffers. Aangezien internationale hulporganisaties er niet of nauwelijks aanwezig zijn biedt dit document als enige een overzicht van de sociale, geneeskundige en psychologische gevolgen van de oorlog die de Turkse staat voert tegen de Koerden. Daarbij wordt ook aandacht geschonken aan de therapeutische opvang van het stijgend aantal gefolterde en getraumatiseerde burgers.
najaarsaanbod Vrede
vredescahier 1/98
India een kolkende smeltkroes
Dit vredescahier hoopt een beeld van India te brengen dat door de vele cijfergegevens én de maatschappelijke analyse duidelijk de clichés doorbreekt die over dit subcontinent de ronde doen.
Centraal staat de stelling dat een land zich op zo’n manier moet kunnen organiseren dat het zelf in kan staan voor de welvaart en de ontwikkeling van zijn bevolking. De auteur meent dat India hier elke dag verder van huis is…
Antoine Uytteraeghe kan bogen op heel wat India-reiservaringen. Hij spreekt dan ook met een zekere autoriteit. 175 öf + portkosten
vredescahier 2/98 Wapens zijn geen bananen.
Wapens dragen op allerlei manieren bij tot mensenrechtenschendingen. Behalve direct fysisch leed, zorgen de enorme wapenuitgaven voor heel wat sociale kosten. In dit cahier wordt uitgebreid ingegaan op het fenomeen wapenhandel, de link met mensenrechtenschendingen, het recht op vrede. Dan komt een kijk op de Belgische situatie (de wetgeving op wapenhandel), gevolgd door sprekende voorbeelden: Turkije (de Koerden), Mexico (Chiapas) en Indonesië (Oost-Timor),Rwanda en Saoedi-Arabië.
Vrede vzw, De Brabander L, Eisen B., Spriet G.. Vanoost L 80blz 120 Bef
diareeks: wapenhandel en mensenrechten
40 dia’s over ontstaan en inhoud van mensenrechten, en de wijze waarop ze geschonden worden. Wapenhandel speelt bij mensenrechtenschendingen een veelkoppige rol.
De diareeks kan worden uitgeleend. Vrede kan eventueel instaan voor ‘n spreker.